Mini-musea voor het nageslacht

In de Amerikaanse stad Boston is dinsdag onder grote belangstelling een tijdcapsule uit 1795 opengemaakt. Sinds de late achttiende eeuw werden vooral in de VS, maar ook dichter bij huis talloze soortgelijke mini-musea weggeborgen voor toekomstige generaties.

De tijdcapsule van Boston werd meer dan 200 jaar geleden ingemetseld in een regeringsgebouw in Massachusetts en dook op tijdens een recente renovatie. Het gaat om een kistje van messing met daarin onder meer vijf dichtgevouwen kranten, een medaille met George Washington op, en 24 muntstukken, waaronder eentje uit 1652. Dat is ouder dan het oudste gebouw dat nu nog recht staat in Boston. De voorwerpen zullen een tijdje te zien zijn in het Museum of Fine Arts, maar worden nadien weer in een tijdcapsule opgeborgen voor latere generaties. Zo wordt de bedoeling van de oorspronkelijke makers immers gerespecteerd: ze wilden een tijdsbeeld bewaren voor het nageslacht.

Vooral in de VS werden vanaf de late achttiende eeuw honderden tijdcapsules samengesteld en weggestopt. Vele bevatten niet meer dan een bijbel, wat postzegels, muntstukken en kranten. Sommige zijn echter van onschatbare waarde omwille van het inzicht dat ze bieden op toekomstbeelden uit het verleden, of op hoe vorige generaties later herinnerd willen worden.

De opvallendste nog bestaande tijdcapsule is ongetwijfeld de zogenaamde Crypt of Civilization in het Amerikaanse Georgia. In 1940 liet initiatiefnemer Thornwell Jackson geïnspireerd door het oude Egypte een hele kamer verzegelen met bijdragen van allerlei personaliteiten uit die tijd, waaronder de toenmalige Zweedse koning en de directie van Kodak. Naast boeken, een origineel filmscript van Gone With The Wind, een tik- en een naaimachine en allerlei plantenzaden zijn er ook een aantal hi tech-gadgets uit die tijd in opgeslagen, zoals tv-ontvangers. De crypte mag pas in 8813 geopend worden. Dat was ten tijde van het verzegelen van de ruimte evenveel jaar later als er verstreken waren sinds het begin van de Egyptische tijdrekening.

Dichter bij onze tijd springen de tijdcapsules van kunstenaar Andy Warhol in het oog. Warhol verzamelde gedurende twintig jaar een hele reeks parafernalia in meer dan 600 kartonnen dozen.

Ook in buurland Nederland bevinden zich enkele opvallende tijdcapsules. In een negentiende-eeuws standbeeld van de Nederlandse zeeheld Michiel de Ruyter zat een koker met documenten verborgen, met daarin ook een stiekem toegevoegd briefje van de loodgieter die de koker moest dichtmaken. De koker kwam enkele jaren geleden aan het licht bij restauratiewerken. Hij werd aangevuld met een paar herinneringen uit onze tijd, en terug gestopt.

En in de dom in Utrecht werd in 1959 op initiatief van de KLM een koker ingemetseld met toekomstvisies op de luchtvaart in 2000, onder meer van toenmalig koning Leopold van België. Helaas werd de capsule vlak voor de onthulling in oktober 2000 gestolen, en sindsdien is ze spoorloos.

Een wel heel bijzondere tijdcapsule werd enkele jaren geleden teruggevonden in Parijs. Het gaat om een volledig appartement dat in 1942 werd achtergelaten door een zekere madame de Florian. Ze vluchtte in volle oorlogstijd naar het veiliger zuiden van Frankrijk, en kwam nooit meer terug. Omdat ze wel keurig de huur bleef betalen, rook niemand onraad. Pas na haar overlijden in 2010 werd het vergeten appartement ontdekt. Madame de Florian had het appartement in 1939 zelf overgenomen van haar oma Marthe de Florian, een bekende actrice die ook afgebeeld is op een schilderij dat in het appartement werd aangetroffen. Dat portret, gemaakt door de Italiaanse impressionist Giovanni Boldini, werd later dat jaar verkocht voor 2 miljoen euro.