Podcast

Luisteren: 15 vragen voor de wetenschap beantwoord

Wat kan je doen om dementie te vermijden? Hoe maak je een familiestamboom? En hoe zal artificiële intelligentie ons leven veranderen? In onze podcast "Vraag Het Aan" geven wetenschappers een antwoord op deze en andere boeiende vragen.

Hoe fit is onze Noordzee?

Vanop het strand lijkt de Noordzee een saaie bruine soep, maar wat zich onder water bevindt is zeer bijzonder. Bijzonder, maar ook heel kwetsbaar. Marien bioloog Jan Seys van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) praat in deze aflevering over de gezondheid van de Noordzee.

Hoe ver kun je terugkeren in je stamboom?

Wie ben ik? Waar kom ik vandaan? Het zijn existentiële vragen die iedereen zich stelt. Een stamboom kan antwoorden geven. Maar hoe begin je eraan? Genetisch genealoog Maarten Larmuseau (KU Leuven en Histories vzw) zet je op weg in deze aflevering van Vraag Het Aan.

Hoe zal artificiële intelligentie ons leven beïnvloeden?

Hoe wordt artificiële intelligentie ontwikkeld? Is de werking vergelijkbaar met die van ons brein? Hoe kunnen we een stad slim maken? Gaan we straks bij een computer op consultatie? Worden we er ooit beste vrienden mee? En is de angst dat computers straks de wereld overnemen terecht? Eos-redacteur Kim Verhaeghe vraagt het aan computerwetenschapper Steven Latré van de Universiteit Antwerpen en imec.

Wat kan je doen om dementie te vermijden?

Alzheimer genezen kunnen we (nog) niet. De ziekte treft meer dan een kwart miljoen mensen in Vlaanderen en Nederland en is de belangrijkste oorzaak van dementie. Hoe zie je het verschil tussen ‘gewone’ vergeetachtigheid en het beginstadium van alzheimer? En kun je zelf iets doen om je risico op de ziekte te verkleinen? Psyche&Brein-hoofdredacteur Liesbeth Gijsel vraagt het aan neuroloog Sebastiaan Engelborghs van het Universitair Ziekenhuis Brussel.

Wanneer ben je verslaafd aan alcohol?

Hoeveel alcohol mag je eigenlijk drinken? Wanneer ben je verslaafd? Wat kun je doen als je vermoedt dat iemand in je omgeving te veel drinkt? En is het dan zijn of haar eigen schuld? Liesbeth Gijsel vraagt het aan psychiater en verslavingsexpert Geert Dom.

Waarom bestaat er geen medicijn tegen verkoudheid?

Een verkoudheid overkomt iedereen wel eens, maar een behandeling of vaccin is er niet. Hoe komt dat? En wat kan je voorlopig wel doen om je kans op een verkoudheid te verlagen? Viroloog Johan Neyts van de KU Leuven geeft antwoord. Zijn lab ontdekte recent nog een nieuwe manier om verkoudheidsvirussen een halt toe te roepen.

Kunnen we CO2 terug uit de lucht halen?

Tot voor kort leek het eenvoudig: om de klimaatverandering tegen te gaan, moesten we minder broeikasgassen uitstoten. Maar volgens heel wat klimaatexperts is het vandaag niet meer zo eenvoudig. We moeten de koolstofdioxide die we al hebben uitgestoten ook terug uit de lucht halen. Hoe realistisch is dat? Eos-redacteur Kim Verhaeghe vraagt het aan professor biogeochemie Filip Meysman van de Universiteit Antwerpen.

Hoe herken je de signalen van een burn-out?

Het burn-outsyndroom is aan een heuse opmars bezig. Hoe komt dat? Zijn er manieren om je te wapenen tegen dat gevoel van opgebrand zijn? En hoe herken je signalen van burn-out bij jezelf, een collega of werknemer? Liesbeth Gijsel, hoofdredacteur van Eos Psyche&Brein vraagt het aan arbeidspsycholoog Steffie Desart van de KU Leuven.

Vaccineren we ons binnenkort tegen kanker?

Immunotherapie is een kankerbehandeling die ons eigen afweersysteem stimuleert om zich tegen tumoren te wapenen. Beschermt een vaccin ons binnenkort tegen kanker? Eos-redacteur Kim Verhaeghe vraagt het aan kankeronderzoekster Damya Laoui van de VUB en het VIB.

Zal er in de toekomst nog voldoende drinkwater zijn?

Al drie zomers op rij krijgen we te horen dat we ons gazon niet meer mogen sproeien of onze wagen niet mogen wassen. Dan wordt er gezegd dat als we niet spaarzaam zijn, we zonder water kunnen vallen. Klopt dat? Is het realistisch dat er op een dag geen water meer uit de kraan komt? En hoe kan de wetenschap dat droge scenario voorkomen? Marjolein Vanoppen, waterwetenschapper aan de Universiteit Gent, geeft antwoord.

Kan de wetenschap ons bier nog beter maken?

Gistexpert Stijn Mertens (VIB en KU Leuven) kweekt innovatieve gist voor brouwers uit de hele wereld. In deze podcast vertelt hij welke rol gist in het brouwproces heeft, hoe je een "supergist" kweekt en waarom het zo moeilijk is om alcoholvrij bier te brouwen.

Is biomedisch onderzoek zonder dierproeven mogelijk?

We danken veel van onze medische vooruitgang aan dierproeven. Toch ligt het testen van geneesmiddelen op dieren zeer gevoelig. Zijn er dan geen “diervrije” alternatieven? Neurobioloog Liesbeth Aerts van de KU Leuven en het VIB geeft antwoord.

Beschermt een mondmasker tegen luchtvervuiling?

Evi Dons bestudeert de persoonsgebonden blootstelling aan luchtvervuiling, onder andere via een project waarbij burgers continu een klein meettoestel bij zich dragen. Wat leren we daaruit? Is fietsen in de stad gezond? Hoe kan je de blootstelling aan luchtvervuiling verminderen? En welke ingrepen kunnen onze luchtkwaliteit echt verbeteren?

Kan een dokter straks in mijn DNA lezen of en wanneer ik kanker krijg?

Hoe lezen wetenschappers DNA? Hoe leggen ze verbanden tussen genen en aandoeningen? Welke verbanden zijn al bekend? En kunnen we straks kwalijke genen corrigeren? Computationeel geneticus Stein Aerts (VIB en KU Leuven) geeft antwoord.