Sporters lopen tijdens hun menstruatie geen hoger risico op letsels, maar de blessures die ze dan oplopen genezen wel trager.
Het is al langer gekend dat de menstruatiecyclus een invloed heeft op de prestaties van sporters. Onderzoekers uit Spanje en het Verenigd Koninkrijk hebben nu onderzocht of het aantal en de ernst van de blessures die topsporters tijdens hun menstruatie oplopen groter is.
In de Liga F, de hoogste competitie voor vrouwenvoetbal in Spanje, vroegen de onderzoekers 33 topvoetbalsters om gedurende vier seizoenen – van 2019/20 tot 2022/23 – zelf hun menstruatiedagen en niet-menstruatiedagen bij te houden, de enige fasen van de menstruatiecyclus die zonder bloedhormoontesten betrouwbaar kunnen worden vastgesteld. Ze lieten hen ook noteren welke blessures ze in die periodes aan hun onderste ledematen opliepen. In totaal leverde dat informatie op over 852 menstruatiecycli en 80 blessures, waarvan er 11 waren opgelopen tijdens de menstruatiefase.
Uit de resultaten bleek dat de menstruatie op zich niet leidt tot een toename van het aantal blessures, maar wel dat de letsels die de sporters dan opliepen ernstiger waren dan die die ze op andere momenten kregen. Bovendien duurde het beduidend langer voor de blessures genezen waren.
Zo was de last die de sporters ervaarden van letsels aan hun zachte weefsels – zoals spieren, pezen en ligamenten – meer dan drie keer zo hoog wanneer ze tijdens bloedingsdagen waren opgelopen dan daarbuiten. Dat resulteerde per 1.000 trainingsuren tot drie keer meer verloren dagen – respectievelijk 684 verloren dagen voor letsels tijdens de menstruatie versus 206 daarbuiten.
‘Lage oestrogeenniveaus kunnen het herstel van spieren verminderen. De verhoogde vermoeidheid en pijn die met menstruatie gepaard kunnen gaan, kunnen de neuromusculaire controle veranderen’
Uiteraard worden blessures veroorzaakt door meerdere factoren, niet alleen door hormonale invloeden. Maar volgens eerste auteur dr. Eva Ferrer – die gespecialiseerd is in sportgeneeskunde in het Sant Joan de Déu-ziekenhuis en specialist is in vrouwengezondheid bij de Barça Innovation Hub in Barcelona – veroorzaken hormonale niveaus misschien niet de blessures, maar kunnen ze wel van invloed zijn op de ernst ervan en op hoe lang het herstel ervan duurt. ‘Lage oestrogeenniveaus kunnen het herstel van spieren verminderen, en de verhoogde vermoeidheid en pijn die met menstruatie gepaard kunnen gaan, kunnen de neuromusculaire controle veranderen’, vertelt ze. ‘Bovendien kan ijzerverlies het uithoudingsvermogen verminderen en het herstel vertragen, en kunnen ontstekingen die tijdens de menstruatie kunnen toenemen, ernstiger weefselschade veroorzaken.’
Kleine aanpassingen
Om blessures tijdens de menstruatie te voorkomen en de gevolgen ervan voor de gezondheid van speelsters te verminderen, kunnen kleine aanpassingen – zoals langere warming-ups of extra ondersteuning bij het herstel – de ernst van de blessures helpen verminderen.
De bevindingen kunnen implicaties hebben die verder gaan dan het professionele voetbal. ‘Alle vrouwen die sporten, kunnen hun trainingsschema's aanpassen aan de fasen van hun menstruatiecyclus’, vertelt Ferrer. ‘Je hoeft niet per se te vermijden om te trainen tijdens je menstruatie, maar je moet er je training misschien wel aan aanpassen. Het bijhouden van je cyclus en je symptomen kan helpen bij het bepalen van je trainingsintensiteit en herstelstrategieën.’
Omdat er geen hormoonmetingen werden uitgevoerd en ook externe factoren zoals stress, slaap, voeding en de ernst van de symptomen niet werden bekeken, is meer onderzoek nodig om alle mogelijke variabelen bij het onderzoek te betrekken. In ieder geval wijst ook deze studie erop dat het toepassen van op mannen gebaseerd onderzoek niet een op een kan worden vertaald naar vrouwen.
