Omikronvariant lijkt minder gevoelig voor huidige vaccins, derde prik helpt

Aan de omikronvariant binden zich na twee prikken veel minder antilichamen dan aan het oorspronkelijke virus, blijkt uit labotests. De booster brengt de bescherming tegen besmetting wel op niveau.

Een groep Zuid-Afrikaanse wetenschappers mengde in het lab levend virus met bloedmonsters van zes mensen die twee prikken met het Pfizer-vaccin hadden gehad. Ze mengden het virus ook met bloedmonsters van zes mensen met twee Pfizerprikken én een eerdere covid-infectie. Zuid-Afrika heeft namelijk nog geen boosters gegeven, en op die manier wilden ze een drievoudige immunisering tegen covid onderzoeken.

Het virus gebruikt nog steeds dezelfde toegang tot onze cellen: de ACE2-receptor. Dat betekent dat de vaccins bruikbaar blijven. Om de doeltreffendheid van het vaccin tegen besmetting met omikron te beoordelen, telden de wetenschappers het aantal antilichamen dat zich aan omikron vasthechtte. Bij de bloedstalen met de twee dosissen Pfizer, waren dat 41 keer minder antilichamen met omikron dan bij het originele virus.

Ter verduidelijking: dat betekent helemaal niet dat vaccins 41 keer minder effectief zijn tegen besmetting de omikronvariant, alleen dat ze minder effectief zijn. Vaccins blijven ook beschermen tegen zware ziekte, hospitalisatie of overlijden. Daarvoor zijn namelijk onze T- en B-cellen verantwoordelijk.

Bij de stalen van mensen met de twee Pfizerprikken en een vroegere infectie, verminderden de neutraliserende antilichamen ook. De hoeveelheid antilichamen zat daar wel nog altijd op of boven het niveau dat de stalen van de mensen met twee prikken hadden tegen het oorspronkelijke virus.

Afwijkende versie

Op basis van deze eerste kleine studie toonden de onderzoekers zich hoopvol dat drie prikken even goed beschermen tegen besmetting met de omikronvariant, als twee prikken oorspronkelijk deden tegen de eerste variant van het virus. Ondertussen bevestigde Pfizertopman Albert Bourla op basis van eigen labotests al dat drie Pfizerprikken nog steeds goed beschermen tegen de omikronvariant.

In tegenstelling tot wat een recente kop in Het Nieuwsblad doet vermoeden, ontsnapt omikron ook niet aan een PCR-test. Als je besmet bent met de omikronvariant van het coronavirus en je laat je testen, zal je nog steeds positief testen op covid.

Onderzoekers hebben wel in verschillende stalen een afwijkende versie van omikron gevonden. Eerder schreven we dat een van de mutaties van omikron, de S-deletie, ervoor zorgt dat onderzoekers al bij de PCR-test konden vermoeden dat het om omikron ging. Delta heeft die S-deletie niet, dus konden onderzoekers een eerste snelle triage van de PCR-resultaten doen en stalen met de deletie naar het labo te sturen voor sequenering van het hele genoom. Deze afwijkende omikron heeft de S-deletie echter ook niet, waardoor die eerste triage niet meer mogelijk is.