Plankton beïnvloedt wolkenvorming

Plankton in de oceaan stimuleert de vorming van ijs in wolken. Zo heeft het microscopische zeeleven een impact op hoe lang wolken bestaan en hoeveel neerslag eruit valt, meldt een internationaal team in het vakblad Science.

Fytoplankton, dat bestaat uit microscopisch kleine algen en bepaalde bacteriën die aan fotosynthese doen, vormt de basis van het ecosysteem in de oceaan. Het is daarnaast een belangrijke bron van zuurstof: volgens sommige schattingen wordt zowat de helft van de zuurstof in de atmosfeer door plankton geproduceerd.

Maar het plankton doet nog meer. Door opspattend water komen deeltjes die het plankton uitscheidt in de atmosfeer terecht. Die deeltjes doen vervolgens dienst als kernen waarop zich in wolken ijs vormt. De hoeveelheid ijs in een wolk bepaalt de levensduur van de wolk en hoeveel regen, hagel of sneeuw die produceert. Doordat wolken enerzijds zonlicht weerkaatsen – een verkoelend effect – en anderzijds de warmte die aarde afgeeft, tegenhouden – een opwarmend effect – hebben ze een belangrijke impact op het klimaat.

De wetenschappers verzamelden waterstalen aan het oppervlak van de Noordelijke IJszee, de westelijke Atlantische oceaan en de noordelijke Stille Oceaan, en bestudeerden de eigenschappen van de deeltjes vervolgens in het lab.

De onderzoekers wijzen erop dat een goed begrip van hoe wolken ontstaan, belangrijk is om klimaatmodellen te verbeteren. Als meer zee-ijs smelt rond de Noordpool, betekent dat bijvoorbeeld dat het oceaanoppervlak en dus ook het aantal ijsvormende deeltjes toeneemt. En door de aanwezigheid van de deeltjes kunnen ijswolken worden gevormd in lucht die warmer en droger is dan normaal.

Volgens de wetenschappers is het effect vooral belangrijk rond de polen, waar zich minder ander stof in de lucht bevindt dat de ijsvorming stimuleert. (ddc)