Slapende antibiotica wekken

Antibiotica zijn hot. Het groeiende probleem van antibioticaresistente bacteriën is geregeld in het nieuws. Er was dan ook grote drukte in het gelegenheidslab van ‘Antibiotica Gezocht’ op Discovery Festival.

De wetenschappers uit Leiden en Rotterdam kwamen als winnaar uit de bus van de Academische Jaarprijs 2011 omdat ze het kleinste leven zo groots onder de aandacht van scholieren weten te brengen. Promovendus Dino van Dissel:  ‘We hebben scholieren gevraagd te helpen zoeken naar bacteriën die nieuwe antibiotica maken. Zo brengen we microbiologie onder de aandacht op middelbare scholen’. De scholieren werd gevraagd grondmonsters, liefst van afgelegen en onontgonnen plaatsen, op te sturen. Eentje had zelfs aarde mee van bij het huis van Shakespeare. In vier lessen werd dan op school uitgelegd hoe de zoektocht naar nieuwe antibiotica verloopt.

Festivalbezoekers hadden de handen vol met het praktische programma dat voor hen was samengesteld. Wat onwennig gingen ze aan het werk. Bacteriën kweken uit gewone grond doe je niet elke dag. Een bezoeker kon zijn verwondering over de fascinerende bacteriewereld, zichtbaar onder de microscoop, niet onderdrukken: ‘Zo klein, en toch zo ingewikkeld’. Bacteriën blijken ook over ‘slapende antibiotica’ te beschikken: bacteriën kunnen die antibiotica wel maken, maar ze doen het niet, omdat ze hiervoor bijzondere groeicondities nodig hebben. De onderzoekers hebben een techniek gevonden om slapende antibiotica te doen ‘ontwaken’. Die willen ze nu toepassen op hun inmiddels grote verzameling bacterie-stammen. ■ Sidhartha Chafekar


Scène 1: Antibioticum (wit) kan niet-resistente bacteriën (geel) de baas, maar niet de resistente (rood). Scène 2: Resistente bacteriën vieren feest.

Meer Discovery Festival leest en bekijkt u hier.