Supercomputer was even de slimste in de klas (tot hij het niet meer was)

Een door AI aangedreven supercomputer verbrak een wiskundig record dat vijftig jaar had standgehouden. Om het daarna meteen weer te verliezen.

Het is een mooi voorbeeld van hoe AI en mensen elkaar kunnen inspireren. Nadat de zogeheten DeepMind-supercomputer een oud wiskundig record verbrak, werd de AI een week later alweer voorbijgestoken door twee snuggere Oostenrijkse wiskundigen.

Het record betreft een vermenigvuldiging van twee matrices (rechthoeken van telkens 4 x 4 cijfers) met elkaar. Het is een bewerking die veel wordt toegepast bij het comprimeren van data, het creëren van graphics en allerlei herkenningsalgoritmes.

Op zich is de vermenigvuldiging niet zo moeilijk te berekenen, maar ze vereist wel veel stappen en al snel aardig wat rekenkracht.

Voorbeeld van een matrixvermenigvuldiging door DeepMind.

In 1969 vond de Duitse wiskundige Volker Strassen een algoritme dat het aantal stappen terugbrengt van 64 naar 49. Dat record hield vijftig jaar lang stand. Tot een supercomputer van het bedrijf DeepMind dankzij  een neuraal netwerk een methode vond waarbij 47 stappen volstaan. DeepMind onderzocht veertienduizend algoritmes via een spelmodel. Met één daarvan kon de berekening in minder stappen gebeuren dan die van Strassen.

De concrete impact is best groot. Met grafische processors, die gespecialiseerd zijn in zaken als matrixvermenigvuldiging, zou er een snelheidswinst tot 20 procent te rapen zijn.

Indrukwekkend, ware het niet dat Jakob Moosbauer en Manuel Kauers van de Johannes Kepler University in het Oostenrijkse Linz een week later een algoritme presenteerden dat de 4x4-matrix in 46 stappen kan oplossen.

De onderzoekers waren al langer op zoek naar algoritmes om grotere matrices op te lossen. Tot ze de DeepMind-oplossing zagen. Die inspireerde hen ertoe om nog een extra stap uit de bewerking te elimineren.

Bron: Johannes Kepler Universität, Linz, Oostenrijk