Hoe zullen we onze benen gebruiken bij verminderde zwaartekracht?
Het duurt nog wel een hele tijd voor we permanent naar de maan of andere planeten verhuizen. Maar hoe traag die interplanetaire kolonisatie ook verloopt, ze zal altijd sneller zijn dan de evolutionaire veranderingen die ons lichaam aanpassen aan de omstandigheden op die nieuwe thuisplaneten.
Huppelen is een vergeten natuurlijke voortbewegingstechniek van de mens die van pas zal komen bij verminderde zwaartekracht
Ook daar zullen wij en onze huisdieren ons moeten voortbewegen met de benen of poten die we hebben. Alleen leerden die ledematen gedurende miljoenen jaren omgaan met en gebruikmaken van de zwaartekracht. Hoe zullen we ze gebruiken bij verminderde zwaartekracht? Hoe wandelen we op de maan of op Mars naar de bakker? Hoeveel energie zal dat kosten?
Misschien is de vraag eerder: zúllen we nog wandelen? Als je filmpjes van maanwandelingen bekijkt, zie je dat astronauten niet wandelen of hardlopen, ze ‘botsen’ met twee benen tegelijk of huppelen afwisselend links en rechts. Niemand heeft hen gesuggereerd dat ze op die manier konden bewegen. De astronauten vonden het gewoon de minst vermoeiende manier om zich van A naar B te begeven. Hadden ze gelijk? En zullen wij (of eerder: onze achterachterachterkleinkinderen) ook huppelen op een nieuwe thuisplaneet?
Dankzij computermodellen weten we al dat we op de maan, waar we een zestal keer minder wegen dan op aarde, ongeveer 40 procent trager wandelen. Ook hardlopen gaat veel langzamer. Usain Bolt op topsnelheid haalt er amper tien kilometer per uur. Huppelen, onze derde maar vergeten manier van voortbewegen, blijkt in theorie de meest efficiënte voortbeweging op de maan. Dat is niet zo op Mars. Op de rode planeet kun je beter zeer traag wandelen of net ontzettend hard rennen.
Theorie blijft theorie, dachten biomechanici van de Universiteit van Milaan, en dus wilden ze de computermodellen ook in het echt uittesten. Een logische setting is dan een paraboolvlucht. Daarbij gaat een vliegtuig een dertigtal seconden in vrije val en ervaren de inzittenden zo heel eventjes gewichtloosheid.
Die beperkte tijd is te kort om het energieverbruik tijdens wandelen en huppelen te meten. De Italianen bouwden daarom een opstelling in hun lab waarbij ze vrijwilligers aan een zeventien meter lang bungeekoord ophingen en lieten wandelen, hardlopen en huppelen op een loopband. Ondertussen maten ze het zuurstofverbruik van de vrijwilligers.
Door de strakte van het bungeekoord aan te passen konden de wetenschappers de zwaartekracht laten variëren tussen die op de maan en die op Mars. De biomechanici ontdekten zo dat huppelen op de maan even (weinig) intensief is als wandelen op aarde. De Apollo-astronauten hadden dus gelijk. De wetenschappers toonden bovendien aan dat de voordelen van huppelen toenemen wanneer de maangangers een zwaar ruimtepak en stabiele maanlaarzen dragen.
Het besluit van de studie is dan ook positief: de onderzoekers schrijven dat we ons, na gerichte training, probleemloos zullen verplaatsen op andere planeten. We mogen ons doorgaans dan wel zelden via huppelen verplaatsen, het blijft een natuurlijke voortbewegingstechniek van de mens. Onze viervoetige kameraden krijgen het een pak lastiger. Vier voeten bieden volgens de onderzoekers weinig tot geen efficiënte bewegingsmogelijkheden bij een lagere zwaartekracht. Wie zijn huisdier niet wil missen, stuurt Minou of Max daarom het best nu al op huppeltraining.
