Een grote verrassing is het nieuws niet. Al meer dan twintig jaar worden er nu en dan waarnemingen van lynxen gemeld, maar die bleken niet altijd even makkelijk te verifiëren. De nieuwe kleurenfoto, gemaakt door een vrijwilliger van Landschap vzw, laat geen ruimte voor twijfel. Een onbemande wildcamera legde de lynx vast in de Semoisvallei.

‘In februari was op dezelfde plek al een lynx te zien op een nachtopname’, weet roofdierexpert Jan Gouwy (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek). ‘De kans is dus groot dat het hier om een gevestigd dier gaat, en niet om een toevallige passant. Al valt natuurlijk niet uit te sluiten dat het dier een tijd in ons land verblijft, om dan alsnog weg te trekken.’

Of dat gebeurt, zal volgens Gouwy vooral van de eventuele aanwezigheid van soortgenoten afhangen. ‘Daarin verschilt de lynx van de wolf’, legt Gouwy uit. ‘Terwijl de wolf zich ergens vestigt en dan wacht tot er een soortgenoot langskomt, is de lynx meer aan de nabijheid van soortgenoten gebonden. Daardoor verloopt de herkolonisatie bij die soort moeizamer.’

Kopje wrijven

Waar de lynx vandaan komt, is nog onduidelijk. In het Pfälzerwald, in het zuidwesten van Duitsland, werden enkele jaren geleden lynxen geherintroduceerd. ‘Het gebied ligt in vogelvlucht slechts op 250 kilometer afstand, maar de meeste dieren daar zijn uitgerust met een zender’, zegt Gouwy. ‘Het dier kan ook verder uit Duitsland of uit Frankrijk komen. Lynxen uit Midden-Duitsland doken enkele jaren geleden al op bij de Nederlandse grens. Het is evenmin uitgesloten dat de lynx al langer in de regio is gevestigd, want er zijn al langer getuigenissen van waarnemingen en van roepende lynxen.’

Hoewel lynxen geen geboren langeafstandslopers zijn zoals de wolf, kunnen ze zich over bij de zoektocht naar een territorium honderden kilometers verplaatsen. Een DNA-analyse zou meer duidelijkheid kunnen verschaffen over de herkomst van het dier. ‘Dat gebeurt bij de lynx met haarvallen’, legt Gouwy uit. ‘Een plakband met lokstof zet de dieren ertoe aan om met hun kop langs een boomstam te wrijven, zoals ook huiskatten dat doen.’

Volgens Gouwy is het een goede zaak dat de aanwezigheid van de soort nu onmiskenbaar is bevestigd. ‘Nu kunnen we meer gericht onderzoek doen. Hopelijk leidt het ook tot adequate bescherming van de soort. De aanwezigheid stilzwijgen maakt enkel de weg vrij voor stroperij.’

Lynx in Vlaanderen?

Ook in Vlaanderen zijn eerder al (sporen van) lynxen gemeld. ‘In de Voerstreek werden onder meer resten van een prooi gevonden die onmiskenbaar van een lynx was’, zegt Gouwy. ‘Maar de laatste duidelijke waarneming in de streek dateert toch al weer van 2012.’

Is het mogelijk dat de lynx vanuit de Ardennen doorstoot naar Vlaanderen? ‘De Voerstreek is in Vlaanderen het meest geschikte leefgebied voor de soort’, zegt Gouwy. ‘Maar Vlaanderen lijkt met zijn lage bebossingsgraad en dichte wegennet niet erg geschikt voor de lynx. Meer dan de wolf is de soort aan bos gebonden en gevoelig voor verkeerssterfte. Anderzijds blijkt telkens weer hoe flexibel roofdieren zijn. Zeg dus nooit nooit.’