Door een gebrek aan interesse en aan fondsen wordt de taxonoom zelf een bedreigde soort.
Begin dit jaar trokken de taxonomen Léon Baert en Patrick Grootaert na een carrière van 41 en 36 jaar de deur achter zich dicht van de dienst entomologie (insectenkunde) aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN). Baert bestudeerde in zijn carrière spinnen en bracht onder andere de spinnenpopulaties van de Galapagoseilanden in kaart. Grootaert kamde onder meer de mangroves in Singapore uit op zoek naar vliegensoorten. In de wandelgangen wordt hij ‘Lord of the Flies’ genoemd, hij beschreef er 300.
Baert en Grootaert verlaten hun werkplek met zorgen. De twee ervaren rotten zijn de laatste taxonomen van het KBIN. Tien jaar geleden werkten er nog twaalf. Hoewel het duo er zeker van is dat zijn spinnen- en vliegencollecties goed beheerd worden, vrezen ze dat er zonder opvolging geen nieuwe inzichten uitkomen. ‘Onze kennis en vaardigheden worden niet overgedragen naar een nieuwe generatie, en gaan verloren’, zegt Baert.
Van amper 80.000 van de 1,5 miljoen gedocumenteerde soorten volgen we de verspreiding en bedreigingsstatus op. De rest staat er alleen voor
In het buitenland is het niet beter. De taxonomie krimpt wereldwijd al enkele decennia, op groeigebieden als China en Zuid-Amerika na. Het resultaat is een enorme achterstand. Amper 1,5 van de naar schatting 7 tot 15 miljoen soorten op aarde kregen al een naam. Nog erger dan die achterstand in naamgeving is de onwetendheid over de status van soorten. ‘Van amper 80.000 van de 1,5 miljoen gedocumenteerde soorten volgen we de verspreiding en bedreigingsstatus op. De rest staat er alleen voor,’ waarschuwde de Duitse ecoloog en insectendeskundige Axel Hochkirch eerder in het vakblad Nature.
Ook Erik Smets is bezorgd over de toekomst van de taxonomie. De hoogleraar in Leiden en Leuven is botanicus en wetenschappelijk directeur van het Naturalis Biodiversity Center in Leiden. Hij ziet ook kansen. ‘Onze discipline is fel veranderd. Ze werd complexer en breder. Dat komt door de opkomst van toepassingen uit onder andere de genetica en data-analyse.' Ook burgerwetenschap kan een oplossing bieden, maar ze vervangt de taxonomie niet volledig.
