Natuur & Milieu

Megapredator versteend tot matroesjka-fossiel

Een intact fossiel in de maag van een ander integraal fossiel is op zich al heel bijzonder. Daarnaast werpt de huidige vondst ook een spectaculair nieuw licht op een oerversie van de dolfijn.

De vondst werd gedaan op een site in het zuidwesten van China die eerder al opmerkelijke fossielen opleverde, maar dit overtrof alles. Je zou het een ‘matroesjka-fossiel’ kunnen noemen: in de maagstreek van de zo goed als intacte resten van een ichtyosaurus zat een even goed bewaard fossiel van een thalattosaurus. Concreet: een zeereptiel dat zo’n 260 miljoen jaar geleden een vier meter lange zeehagedis in zijn geheel heeft opgeslokt. Visueel spectaculair en paleontologisch vrij uniek omdat goed bewaarde thalattosauria slechts heel sporadisch worden teruggevonden. Maar het gaat nog twee stappen verder.

Ten eerste is het de eerste keer dat onderzoekers in de maag van een zeereptiel uit het Jura een zo intact skelet van ander dier aantreffen. Wat, ten tweede, zorgt voor een mogelijk verrassend nieuw inzicht in het prehistorische mariene leven.

Het fossiel van een thalattosaurus in de buik van een ichthyosaurus

Flipper of zwemmende T-rex?

Onder meer de bekende evolutiebioloog Stephen Jay Gould beschouwde de ichthyosaurus als een schoolvoorbeeld van convergente evolutie: hij leek wel op een vis maar was er geen, omdat hij evoluties onderging die je terugziet bij totaal andere soorten. Het was namelijk al bekend dat hij warmbloedig en levendbarend was. Zoals een dolfijn, en daar leek hij uiterlijk ook op. Maar waarmee voedde hij zich? En hoe?

Tot nog toe, en dat geldt voor zowat alle zeereptielen uit het Jura, moesten onderzoekers hiervoor voortbouwen op de vorm van tanden en kaakbeenderen. Het algemene aanvoelen was dat de ichthyosaurus weekdieren at. ‘Maar deze vondst,’ stellen onderzoeksleiders Ryosuke Motani (paleobioloog, University of California) en Da-Yong Jiang (paleontoloog, Peking University), ‘lijkt erop te wijzen dat hij een toproofdier was, dat dus bovenaan de voedselketen stond, en dat megapredatie in het Jura gebruikelijker was dan gedacht.’

Met andere woorden (en een vleugje fantasie) zou je dus kunnen stellen dat de oerdolfijn misschien wel meer had van een onderwaterversie van een T-rex uit Jurassic Park dan van Flipper.

Reconstructie van een thalattosaurus