Boekrecensie

Tussen mieren en mensen

09 juli 2020 door EV

In De mierenmaatschappij onderzoekt een kennersduo de verschillen – en de parallellen – tussen twee uitzonderlijke organismen. 

'De steek van de Paraponera clavata veroorzaakt naar verluidt ‘dezelfde intense pijn als wanneer je over gloeiend hete kolen loopt met een lange, roestige spijker in je hiel’'

Dat wij mensen geen mieren zijn, heeft een aantal voordelen. Bij de vrouwtjes heeft alleen de koningin recht op een seksleven (en ook alleen maar tijdens haar huwelijksnacht). En de mannetjes vallen kort na het afleveren van hun spermacellen dood neer. Om er maar twee te noemen. 

Afgezien daarvan valt het niet te ontkennen dat er tussen mieren en mensen ook een hoop parallellen te trekken zijn. De Duitsers Susanne Foitzik en Olaf Fritsche zijn mierenonderzoekers – ook wel myrmecologen genoemd. In De mierenmaatschappij leggen ze de gemene delers en de verschillen naast elkaar. 

Ooit saboteerde ene Matthias Wittlinger het navigatievermogen van woestijnmieren door tijdens een ommetje van en naar het nest een stukje van hun poten af te snijden en er varkensharen aan vast te lijmen. De mieren leken zich niet bovenmatig te storen aan de amputaties en kunststelten. Dit vormde wel een probleem: omdat hun poten op de terugweg niet even lang waren als op de heenweg, bleven ze te vroeg of te laat staan en zochten ze verbijsterd naar de ingang van hun nest. Het experiment bewees dat sommige mieren precies weten hoeveel stappen ze moeten zetten om hun bestemming te bereiken. 

Ook handige tips ontbreken niet in het boek. Als je na de coronacrisis een tripje richting Zuid-Amerika plant, kan je maar beter de Paraponera clavata uit de weg gaan. De steek van deze vier centimeter lange kogelmier veroorzaakt naar verluidt ‘dezelfde intense pijn als wanneer je over gloeiend hete kolen loopt met een lange, roestige spijker in je hiel’. Gelukkig ebt de pijn – na een helse 24 uur – weg en houd je er geen blijvende schade aan over.