Het complexe gezang van bultrugwalvissen volgt fundamentele wetten van taal.
Walvissen zingen niet zomaar om spirituele playlists op Spotify te vullen. Hun liedjes dienen voor onderlinge communicatie, en vormen misschien zelfs een soort taal. Vooral bultrugwalvissen hebben ingewikkelde melodieën die over grote afstanden in de oceaan te horen zijn. Alleen de mannelijke walvissen zingen trouwens, waarschijnlijk om vrouwtjes aan te trekken. Hun liedjes veranderen steeds een beetje, en soms ontstaan er helemaal nieuwe melodieën die andere walvissen vervolgens snel overnemen.
Een nieuw onderzoek toont nu aan dat de manier waarop walvissen hun liedjes opbouwen veel lijkt op hoe mensen taal gebruiken. Wetenschappers van onder andere de University of Jerusalem hebben ontdekt dat de liedjes van walvissen een soort ‘regels’ volgen die ook gelden voor menselijke taal.
Taal bestaat uit verschillende niveaus: letters vormen woorden, woorden maken zinnen, en zinnen vormen verhalen. Iets soortgelijks gebeurt in walvisgezang. Kleine geluidselementen worden herhaald en gecombineerd tot langere patronen, net zoals woorden en zinnen in taal.
Walvisgezang volgt ook de (op het eerste gezicht) mysterieuze taalregels van de zogenaamde ‘Wet van Zipf’. Die zegt dat het meest voorkomende woord in een tekst twee keer zo vaak voorkomt als het op een na meest voorkomende woord, en drie keer zo vaak als het derde meest voorkomende woord, enzovoort. De onderzoekers ontdekten dat walvissen een vergelijkbaar patroon volgen met hun geluiden. Daarnaast blijkt dat kortere woorden (of klanken) vaker worden gebruikt dan langere. Ook dat principe geldt zowel voor menselijke taal als voor walvisgezang.
Het onderzoek suggereert dat walvissen hun zang op een culturele manier leren en doorgeven, net zoals mensen dat doen met taal. Sommige wetenschappers denken dat we walvisgezang beter kunnen vergelijken met muziek dan met taal, omdat het geen directe betekenis heeft zoals woorden in een gesprek. Maar één ding is zeker: walvissen en mensen gebruiken op een gelijkaardige manier geluiden om te communiceren.
