Pseudowetenschappelijke ideeën verspreiden zich als virussen

Pseudowetenschap verspreidt zich in de maatschappij van brein tot brein. Filosofen Stefaan Blancke, Maarten Boudry en Johan Braeckman onderzoeken hoe dat gebeurt.

Meer dan ooit spelen wetenschap en technologie een belangrijke rol in het dagelijkse leven. We zijn omringd door de voortbrengselen ervan. Toch vieren irrationele overtuigingen hoogtij. Hoe komt het dat pseudowetenschappen vandaag nog zo populair zijn?

Theorieën als homeopathie, waarzeggerij en parapsychologie hebben diverse tactieken ontwikkeld om zich in het brein te nestelen. Ze kapen onze mentale mechanismen. Homeopathie, bijvoorbeeld, steunt op het idee dat een sterk verdunde stof nog steeds een heilzame werking kan hebben. Daarmee speelt het in op onze intuïtieve drang om van elk organisme een onveranderlijke kern te veronderstellen. 

Nadat ze zich in het brein hebben genesteld, verspreiden de ideeën zich via een soort selectieproces. Ze passen zich aan in hun eigen voordeel, zonder dat wij ons daarvan bewust zijn. Als een aanhanger van homeopathie zich wendt tot suikerbolletjes in plaats van chemotherapie om kanker te bestrijden, is hij niet gebaat bij zijn illusie. Maar de illusie zelf is wel aantrekkelijk en verspreidt zich snel. 

Om pseudowetenschap en andere irrationele overtuigingen te counteren, benadrukken Blancke, Boudry en Braeckman in Eos het belang van wetenschappelijk onderwijs, wetenschapscommunicatie en –popularisatie.

Je leest het volledige artikel in de nieuwste Eos: