Belgische wetenschappers ontrafelden in 2025 hoe microglia bijdragen aan plaque-opruiming bij Alzheimer.
Openingsbeeld: Lecanemab (roze) wordt opgenomen door menselijke microglia (lichtblauw) rondom amyloïde plaques (groen). Deze visualisatie geeft het kernconcept van het onderzoek weer, namelijk dat effectieve verwijdering van amyloïde afhankelijk is van de betrokkenheid van microglia (via het Fc-fragment).
Onderzoekers van het Leuven Brain Institute, met name VIB-KU Leuven Center for Brain & Disease Research toonden aan hoe het Alzheimer-medicijn Lecanemab (Leqembi) werkt. Lecanemab is een antistof die schadelijke amyloïdplaques uit de hersenen verwijdert en zo de cognitieve achteruitgang vertraagt. Cruciaal is het “Fc-fragment” van het antilichaam: dit start een microgliaal ‘opschoningsprogramma’ dat amyloïde plaques verwijdert.
In een speciaal muismodel met menselijke microglia konden de onderzoekers nauwkeurig volgen hoe lecanemab deze cellen activeert. Ze zagen dat twee processen essentieel zijn: fagocytose (het ‘opeten’ van plaque) en lysosomale activiteit (het afbreken ervan). Beide processen kwamen alleen op gang wanneer het Fc-fragment aanwezig was. Daarnaast ontdekten de wetenschappers een specifiek microgliaal genprogramma, gekenmerkt door sterke expressie van het SPP1-gen, dat een sleutelrol speelt in de plaque-opruiming.
Dit is de eerste directe mechanistische verklaring van hoe zulke therapieën plaque-opruiming stimuleren, en daarmee een referentiepunt voor de ontwikkeling van veiligere en effectievere Alzheimer-behandelingen.
