Jong sterrenstelsel was 12 miljard jaar geleden al even ordelijk als het melkwegstelsel

Atacama Large Millimeter Array, een verzameling van 66 telescopen die functioneren als één toestel, fotografeerde in 2017 een sterrenstelsel op het moment dat het nog volop in ontwikkeling was, zo’n 12 miljard jaar geleden. Afgaand op hoe het er toen uitzag, lijkt het erg op ons eigen melkwegstelsel.

SPT–SJ041839–4751.9 (afgekort SPT–SJ0418–47) is de welklinkende naam van het sterrenstelsel wiens vroege ontwikkelingsfase we nu op beeld hebben. Een ander sterrenstelsel dat zich tussen SPT–SJ0418–47 en de aarde bevindt, diende als een zwaartekrachtslens die opgepikt werd door ALMA (zie video). Dat licht heeft twaalf miljard jaar door de ruimte gereisd, en op die manier krijgen we zo te zien hoe een sterrenstelsel zich vormde tijdens het Vroege heelal (gaande van luttele seconden tot 150 miljoen jaar na de oerknal).

Opvallend aan SPT–SJ0418–47 is dat het qua structuur lijkt op ons eigen melkwegstelsel. Op de foto is niets meer dan een ring van vuur te zien, maar onderzoekers uit Duitsland en Nederland konden simuleren hoe het sterrenstelsel er in zijn volledigheid zou uitzien. Het zou niet de typische spiraalvormige armen hebben, maar SPT–SJ0418–47 is wel een roterende schijf met een centrale uitstulping van sterren, dicht op elkaar gepakt. Net zoals het melkwegstelsel.

De ontdekking van SPT–SJ0418–47 biedt nieuwe inzichten in de geschiedenis van het heelal. Lang werd gedacht dat zulke jonge sterrenstelsels chaotisch waren, maar het geordende SPT–SJ0418–47 bewijst het tegendeel.