Taalkunde
De pizza, de hamer en het einde van de rede
Kun je op basis van Google Books-data concluderen dat we steeds emotioneler worden? Taalkundige Hendrik De Smet plaatst vraagtekens bij de onderzoeksvorm die bekend staat als ‘cultural analytics’.
Sterke connectie tussen 'nonsenswoorden' en mentale beelden bestaat in alle talen en geschriften
Taalkundig onderzoek toont aan dat mensen bepaalde betekenisloze woorden associëren met dezelfde vormen, ongeacht hun moedertaal. Dat kan helpen te verklaren hoe de eerste woorden ontstonden.
Leenwoorden uit het Engels: welke constructie wint?
Het Nederlands staat bol van de leenwoorden, zoals "last-minute" of "lunch". Het lijkt wel alsof we onbeperkt woorden kunnen ontlenen uit het Engels. Maar is dat wel zo? Taalkundige Marlieke Shaw zoekt het uit door transcripties van gesproken teksten te bestuderen. Een echte must-see voor fans van het Nederlands.
Is de schepper een dief?
We zijn voortdurend geneigd om om onze creativiteit te overschatten, stelt taalkundige Hendrik De Smet (KU Leuven). 'Onze echte creativiteit zit juist in ons vermogen te leren en wat we geleerd hebben te gebruiken.'
Als schrijven levensnoodzakelijk is
'Als eenen uwer onderdanen, Kom ik uwen bijstand afsmeeken.' Laaggeletterde mensen in de negentiende eeuw vonden tóch manieren om een brief te schrijven in een gepaste taal, ook al was dat aartsmoeilijk. Ze vermeden hun dialect en gebruikten deftige woorden.
Leidt covid-19 tot een verdere kaalslag van onze taaldiversiteit?
Anderhalvemetersamenleving, covidioot, quarantini. Aan taalvernieuwing geen gebrek in de coronacrisis. Maar net als veel collega-taalkundigen houdt de taal die zal verdwijnen als gevolg van covid-19 me meer bezig. Hoe beïnvloedt het virus de honderden bedreigde talen die worden gesproken in kwetsbare inheemse gemeenschappen?
Hoe de mensheid probeert te communiceren met buitenaardse wezens
Stel: je wil een buitenaardse entiteit een boodschap sturen. Alleen heb je geen idee welke taal ze spreekt. Hoe maak je dan een bericht dat een wezen als ET kan begrijpen? Het is een vraag waarover wetenschappers van het SETI-Instituut zich serieus buigen.
Valt de president straks over zijn woorden?
De Amerikaanse president Trump heeft de Democraten in het Huis van Afgevaardigden dan toch zover gekregen een afzettingsonderzoek tegen hem te starten. Intussen blijkt de kwestie niet alleen een politieke en juridische, maar ook een taalkundige.
Hoe Siri leert praten
Bommelding, verspringen, gynaecologie, december… hoe spreek je dat uit? Ook mensen struikelen soms over de uitspraak van woorden. Het lijkt dus bijna onmogelijk om dit aan een computer te leren.
