Geschiedenis
Zo ontstonden de Lage Landen
In de tiende en de elfde eeuw, zeg maar het ‘midden van de middeleeuwen’, kreeg het landschap van het huidige Nederland vorm. In een fraaie expo in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden wordt het weinig bekende verhaal van die periode verteld. Het verhaal over de landschapstransformatie gaat voor een deel ook op voor Vlaanderen.
Hoe verraden jouw botten over 5000 jaar nog hoe jij leefde?
Tijdens de prehistorie leefden hier in België jager-verzamelaars. Die werden uiteindelijk boeren omdat ze steeds meer op dezelfde plek bleven en daar hun groenten verbouwden. Maar hoe hebben wetenschappers kunnen uitzoeken hoe die mensen leefden? Die mensen hielden geen dagboek bij en al zeker geen notities op een smartphone. Chemisch ingenieur en archeoloog Christophe Snoeck van de VUB vertelt hoe hij met nieuwe technieken nog altijd nieuwe ontdekkingen doet over onze voor-voor-voor-voor-voorouders.
Porno, seks en feminisme op de redactie van Minx
Het tweede seizoen van de Amerikaanse fictieserie ‘Minx’ staat eindelijk op Streamz. De serie die het verhaal vertelt van een fictief vrouwenmagazine in de jaren 70 brengt een verfrissende kijk op feministische journalistiek. Tegelijk toont ze ook hoe media voor en door vrouwen blijven worstelen met de patriarchale en kapitalistische structuren waarin die worden gemaakt.
Vooruitblik 2024 - Wie leefde in Sint-Truiden toen het nog Sarchinium heette?
Genetisch genealoog Maarten Larmuseau en zijn collega’s (KU Leuven) doen onderzoek naar de genetische variatie van de Truiense bevolking over de eeuwen heen. Wat leren we daaruit over onszelf en onze verre voorouders?
Hoe een middeleeuws kladschrift inspiratie biedt voor ons notariaat
De notaris is het onderwerp van een woelig debat. Terwijl zijn ereloon stijgt, daalt zijn populariteit. Minder centen door meer concurrentie, klinkt het onder politici. De geschiedenis leert ons dat dit nog niet zo’n gek idee is.
Kleine letters, grote ontdekkingen: vrouwelijk vernuft en voetnoten in de vroege 19e eeuw
In de vroege negentiende eeuw vonden vrouwelijke auteurs in voetnoten een subtiele maar krachtige manier om deel te nemen aan een door mannen gedomineerde wereld. Ik onderzoek hoe schrijfsters de marges in historische romances gebruikten om hun kennis over geschiedenis, natuurkunde en politiek te delen.
Wie betaalt de rekening? Wetenschappers en hun geld
Onderzoekers hebben financiering nodig: om zichzelf een loon te geven, om materiaal te kopen, of om een team samen te stellen. Dat is altijd zo geweest. Maar mijn historisch onderzoek toont aan dat de manier waarop wetenschappers aan geld komen de laatste vijftig jaar serieus veranderde. Verbeterde ze ook?
‘Ensor heeft heel wat schilderijen overgeschilderd’
Welke materialen en technieken gebruikte James Ensor? En hoe evolueerden ze doorheen zijn oeuvre? Onderzoekers van het KMSKA en van Mu.ZEE onthullen een aantal verrassende ontdekkingen.
Romeinen settelden zich nauwelijks op de Balkan
Ondanks dat het eeuwenlang deel uitmaakte van het Romeinse Rijk, lijkt de Balkan geen populaire bestemming te zijn geweest voor kolonisten uit het Italische moederland. Dat suggereert DNA-onderzoek op resten van ruim honderd mensen die er in de Romeinse keizertijd leefden.
De taal kruipt waar ze niet gaan kan, toont de verspreiding van Bantoe in Afrika
Genetisch onderzoek toont voor het eerst welke migratieroutes West-Afrikaanse Bantoesprekers duizenden jaren geleden namen. De reizigers lieten zich allerminst afschrikken door hoogvlaktes, regenwouden of woestijnen. De bevindingen kunnen ook onderzoek naar gezondheidsproblemen in Congo bevorderen.
Nieuw onderzoek bevestigt: Ensor paste zijn zelfportret achteraf aan
Wanneer je Zelfportret met bloemenhoed bekijkt, valt meteen op dat het overgrote deel van het schilderij uit donkere tinten bestaat en de kleurrijke hoed met veer niet bij de rest lijkt te passen. Onderzoek met PXRF en MA-XRF bevestigt het vermoeden dat Ensor de hoed later aan zijn portret heeft toegevoegd.
Het enigma Ensor
James Ensor was een ongrijpbaar kunstenaar. In de nieuwe Eos-special leer je de echte Ensor kennen.
‘De Oostendse Compagnie was klein, maar wel extreem winstgevend’
300 jaar geleden werd de Oostendse Compagnie opgericht. Als het verhaal van de handelscompagnie al bekendheid geniet, dan is het vaak als prelude op de Belgische koloniale geschiedenis. Historicus Wim De Winter herbekijkt de Oostendse Compagnie als een kroniek van ontmoetingen en bestudeert de interactie tussen Europeanen en oosterlingen.
Oorlog ouder dan gedacht
Nieuw onderzoek naar 5000 jaar oude Spaanse skeletresten suggereert dat veel van de gevonden individuen mogelijk slachtoffer waren van een relatief grootschalig gewapend conflict. Daarmee lijkt oorlog in Europa zo'n duizend jaar ouder dan voorheen werd aangenomen.
Geschilderde kaart van middeleeuwse landschap rond Brugge erkend als Vlaams Topstuk
De geschilderde kaart van het Brugse Vrije’ (1571) van Pieter Pourbus mag zich vanaf nu Vlaams Topstuk noemen. Archeoloog Jan Trachet (Universiteit Gent) toonde aan hoe bijzonder waardevol de kaart is.
Hoe de Vlaming en onze lezers wetenschap beleven
Ook al tieren pseudowetenschap en fake nieuws welig op sociale media en internetfora, met het algemene vertrouwen in wetenschap zit het snor.
Zeewier een hype? Europeanen aten het achtduizend jaar geleden al
Van burger tot algenshake: zeewier is hip. Toch werd het in Europa tot voor kort als armeluisvoedsel beschouwd. Dat is niet altijd zo geweest, blijkt uit nieuw archeologisch onderzoek.
Constructie van hout is bijna half miljoen jaar oud
Twee in elkaar passende boomstammen, opgegraven in Zambia, vormen de vroegst bekende houten constructie.