Geschiedenis

Heeft de levensduur van de mens een prehistorisch plafond? Uit nieuw onderzoek blijkt dat de dominantie van dinosaurussen miljoenen jaren geleden mogelijk nog steeds ons leven beïnvloedt.

Een bijzonder fossiel leverde een opmerkelijk beeld op van een boom die zo’n 100 miljoen jaar ouder is dan de eerste dinosauriërs.

De barre vrieskou hield Homo sapiens niet tegen om zich over Centraal- en wellicht ook Noordwest-Europa te verspreiden. Dat blijkt uit recente opgravingen in Duitsland. Het betekent ook dat de moderne mens en de neanderthaler ons continent lang met elkaar hebben gedeeld.

Hoe evolueerden onze verre voorvaderen stap voor stap van viervoeter naar tweevoeter? Een nieuwe studie wijst op een tot nog toe onbekend tussenspurtje dat samenhangt met ons binnenoor en klimaatverandering.

Vikingen moeten vaak last hebben gehad van tandpijn, want tandbederf, gaatjes, en infecties kwamen veel voor. Wel bestonden er geavanceerde manieren om de pijn te verlichten.

In de tiende en de elfde eeuw, zeg maar het ‘midden van de middeleeuwen’, kreeg het landschap van het huidige Nederland vorm. In een fraaie expo in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden wordt het weinig bekende verhaal van die periode verteld. Het verhaal over de landschapstransformatie gaat voor een deel ook op voor Vlaanderen.

Het tweede seizoen van de Amerikaanse fictieserie ‘Minx’ staat eindelijk op Streamz. De serie die het verhaal vertelt van een fictief vrouwenmagazine in de jaren 70 brengt een verfrissende kijk op feministische journalistiek. Tegelijk toont ze ook hoe media voor en door vrouwen blijven worstelen met de patriarchale en kapitalistische structuren waarin die worden gemaakt.

Genetisch genealoog Maarten Larmuseau en zijn collega’s (KU Leuven) doen onderzoek naar de genetische variatie van de Truiense bevolking over de eeuwen heen. Wat leren we daaruit over onszelf en onze verre voorouders?

De notaris is het onderwerp van een woelig debat. Terwijl zijn ereloon stijgt, daalt zijn populariteit. Minder centen door meer concurrentie, klinkt het onder politici. De geschiedenis leert ons dat dit nog niet zo’n gek idee is.

In de vroege negentiende eeuw vonden vrouwelijke auteurs in voetnoten een subtiele maar krachtige manier om deel te nemen aan een door mannen gedomineerde wereld. Ik onderzoek hoe schrijfsters de marges in historische romances gebruikten om hun kennis over geschiedenis, natuurkunde en politiek te delen. 

Onderzoekers hebben financiering nodig: om zichzelf een loon te geven, om materiaal te kopen, of om een team samen te stellen. Dat is altijd zo geweest. Maar mijn historisch onderzoek toont aan dat de manier waarop wetenschappers aan geld komen de laatste vijftig jaar serieus veranderde. Verbeterde ze ook?

Welke materialen en technieken gebruikte James Ensor? En hoe evolueerden ze doorheen zijn oeuvre? Onderzoekers van het KMSKA en van Mu.ZEE onthullen een aantal verrassende ontdekkingen.

Ondanks dat het eeuwenlang deel uitmaakte van het Romeinse Rijk, lijkt de Balkan geen populaire bestemming te zijn geweest voor kolonisten uit het Italische moederland. Dat suggereert DNA-onderzoek op resten van ruim honderd mensen die er in de Romeinse keizertijd leefden.

Genetisch onderzoek toont voor het eerst welke migratieroutes West-Afrikaanse Bantoesprekers duizenden jaren geleden namen. De reizigers lieten zich allerminst afschrikken door hoogvlaktes, regenwouden of woestijnen. De bevindingen kunnen ook onderzoek naar gezondheidsproblemen in Congo bevorderen.

Wanneer je Zelfportret met bloemenhoed bekijkt, valt meteen op dat het overgrote deel van het schilderij uit donkere tinten bestaat en de kleurrijke hoed met veer niet bij de rest lijkt te passen. Onderzoek met PXRF en MA-XRF bevestigt het vermoeden dat Ensor de hoed later aan zijn portret heeft toegevoegd.

James Ensor was een ongrijpbaar kunstenaar. In de nieuwe Eos-special leer je de echte Ensor kennen.

300 jaar geleden werd de Oostendse Compagnie opgericht. Als het verhaal van de handelscompagnie al bekendheid geniet, dan is het vaak als prelude op de Belgische koloniale geschiedenis. Historicus Wim De Winter herbekijkt de Oostendse Compagnie als een kroniek van ontmoetingen en bestudeert de interactie tussen Europeanen en oosterlingen.