Sterrenkundigen blikken dieper in heelal dan ooit

30 november 2017 door Govert Schilling

Een internationaal team van astronomen met een grote Nederlandse inbreng heeft 72 nieuwe kandidaat-sterrenstelsels ontdekt in de diepste waarneemcampagne ooit.

Dat is bijzonder omdat het onderzochte stuk hemel al tot in detail bestudeerd was. De astronomen gebruikten het mede in Nederland ontwikkelde MUSE-instrument op ESO’s Very Large Telescope in Chili. De sterrenkundigen publiceren hun resultaten in tien artikelen in een speciale editie van het vakblad Astronomy & Astrophysics.

De astronomen keken met de Very Large Telescope in detail naar het Hubble Ultra Deep Field. Dat is een gebied in het zuidelijke sterrenbeeld Oven (Fornax) dat de Hubble-ruimtetelescoop eerder uitgebreid heeft bestudeerd.

De onderzoekers vonden 72 kandidaat-sterrenstelsels die de Hubble-ruimtetelescoop over het hoofd had gezien. De kandidaat-sterrenstelsels moeten nog nader onderzocht worden voordat ze van het predicaat ‘kandidaat’ af kunnen.

De 72 kandidaat-sterrenstelsels zijn zogeheten Lyman-alpha-stralers. Ze lijken alleen licht te geven op één bepaalde golflengte. Nadat het MUSE-instrument het licht uiteengerafeld had in afzonderlijke golflengten werden de 72 kandidaat-sterrenstelsel opeens wel zichtbaar.

De onderzoekers maten ook nog de afstanden en de eigenschappen van 1600 zeer zwakke, zeer verre sterrenstelsels die ontstonden toen het heelal nog jong was. De gegevens leveren meer inzicht in het samensmelten van sterrenstelsels, galactische winden en stervorming in het jonge heelal.