Nieuwe bevindingen vergroten de lengte van het wegennet van het Romeinse Rijk met meer dan 100.000 kilometer.
Een nieuwe plattegrond van de wegen die door het Romeinse Rijk liepen, brengt het oude netwerk van Groot-Brittannië tot Noord-Afrika in kaart. Ook voegt het project meer dan 100.000 kilometer aan wegen toe die nog nooit eerder waren geregistreerd. ‘Voor het eerst hebben we een goed overzicht van bijna het volledige Romeinse wegennet met hoofd- en secundaire wegen in het hele rijk’, zegt archeoloog en mede-auteur Adam Pažout van de Autonome Universiteit van Barcelona.
De nieuwe kaart – een online database met de naam Itiner-e – is samengesteld uit verschillende bronnen, waaronder eerdere databases, satellietfoto's en archeologische rapporten. De kaart onthult de werkelijke omvang van het cruciale wegennet zoals dat was in het jaar 150 n.Chr. Dat was een welvarende tijd in het Romeinse Rijk. De kaart bevat ook snelwegen tussen nederzettingen, militaire wegen voor Romeinse soldaten en lokale routes die in eerder onderzoek over het hoofd werden gezien. De kaart zal wetenschappers helpen om thema’s als mobiliteit, handel en de verspreiding van ziekten beter te begrijpen, aldus de auteurs van de studie.
Veel Romeinse wegen zijn nu moderne wegen tussen steden, zoals het deel van de Britse snelweg A5 tussen Londen en Wroxeter, vlakbij de grens met Wales. Die weg werd aangelegd langs de route van een belangrijke Romeinse weg die later Watling Street werd genoemd.
‘Overal waar de Romeinen zich verplaatsten, zijn wegen’, zegt archeoloog en co-hoofdauteur Tom Brughmans van de Universiteit van Aarhus in Denemarken. ‘Er waren villa's, steden en boerderijen verspreid over het hele Romeinse Rijk, en elk daarvan was bereikbaar via een weg.’
De grootste Romeinse wegen, zoals de Via Appia, die vanuit Rome naar het zuiden liep, waren goed aangelegd met lagen zand, grind en steen.
Ontwikkeling
De eerste wegen werden aangelegd in Italië. Daarna kregen de verder afgelegen gebieden een wegennetwerk dat nederzettingen met elkaar verbond en het Romeinse leger in staat stelde zich overal naartoe te verplaatsen. Dat zegt historicus Ray Laurence van de Macquarie University in Australië, die niet bij het onderzoek betrokken was. ‘In wezen heeft het wegennet de ontwikkeling van het Romeinse Rijk mogelijk gemaakt.’
De Itiner-e-dataset bevat gegevens over meer dan 300.000 kilometer aan Romeinse wegen – bijna het dubbele van de lengte die in eerdere studies werd vermeld. Brughmans waarschuwt echter dat slechts een paar procent van deze lengte met zekerheid bekend is, terwijl bijna 90 procent op basis van goed bewijs ‘verondersteld’ is. En ongeveer 7 procent van de meer dan 300.000 kilometer aan wegen is ‘hypothetisch’. Dat wil zeggen dat het gaat om wegen waarvan wordt aangenomen dat ze hebben bestaan, maar er geen bewijs is voor de exacte locatie. ‘Dankzij ons werk weten we dat het nauwkeurig lokaliseren van Romeinse wegen meer onderzoek vereist’, zegt Brughmans.
