Op 10 november van 2025 spoorde de Amerikaanse FDA, de overheidsinstelling die de kwaliteit en de veiligheid van voedsel en medicijnen controleert, hormoonfabrikanten aan om de waarschuwingen op de verpakking tegen de nefaste invloed van hormoontherapie in de menopauze te verwijderen.
Je mag dit gerust uitzonderlijk noemen. De FDA is meestal erg voorzichtig en hanteert vaak het voorzorgsprincipe. Hier is ze daarvan afgestapt. Wat is er gebeurd?
In de jaren zestig startten in de VS de eerste hormoonbehandelingen tegen de zeer vervelende en invaliderende hot flushes in de menopauze. De achterliggende gedachte was eenvoudig: geef aan de vrouw de hormonen terug die ze door de menopauze is kwijtgeraakt. Studies uit die tijd toonden aan dat oestrogeentherapie de vrouw beschermde tegen botontkalking en de risico’s op hart en vaatziekten met de helft deden dalen. Oestrogenen zouden ook de kans op dementie en kanker van de dikke darm doen dalen. Euforie alom. Echter, een goed kwalitatief Amerikaans onderzoek uit 1998 toonde aan dat oestrogenen helemaal niet beschermden tegen hart- en vaatziekten en zelfs meer beroertes opleverden. Vier jaar later ontplofte de bom.
De heisa begon op 8 juli 2002, de dag waarop de adviescommissie van de ‘Women’s Health Initiative’ studie besloot om de Amerikaanse overheid, de opdrachtgever, in te lichten dat ze de studie voortijdig, na 5 van de 8 jaar, zouden stopzetten omdat de risico’s de voordelen overstegen. In de groep die hormonen had genomen zagen de onderzoekers meer borstkanker, meer hartziekten, meer beroertes maar minder kanker van de dikke darm en minder heupfracturen. De wetenschappers vonden dat de voordelen van hormonen, namelijk minder dikke darmkanker en heupfracturen niet opwogen tegen de nadelen. Gevolg was dat ontelbare Amerikaanse vrouwen met intense hotflushes niet meer werden behandeld.
De volgende twintig jaar ontstond er een wetenschappelijke strijd tussen de Amerikanen en de Europeanen. Deze laatsten toonden aan dat de resultaten van de WHI niet 1 op 1 voor Europa golden. Reden? In de VS en Europa gebruiken ze niet dezelfde vrouwelijke hormonen en, zeer belangrijk, het moment waarop met hormonen wordt gestart is ook verschillend. In de VS begint men meestal pas na 10 jaar in de menopauze, in Europa quasi onmiddellijk na het intreden van de menopauze. Nog een verschil is de manier van hormonen toe te dienen: in de VS is dat via de mond, in Europa ook maar hier zie je een toename van hormoontoediening via plakkers op de huid of een gel die je op de huid smeert. En die is een stuk veiliger.
Nu, na meer dan 20 jaar en een grote hoeveelheid wetenschappelijk onderzoek, geeft de VS de Europeanen gelijk. Voorwaarde? Er is geen toename van hart- en vaatziekten als je de hormonen opstart bij het begin van de menopauze. Wacht geen 10 jaar. Hoe langer je wacht, hoe meer tijd je de bloedvaten geeft om dicht te slibben. Er is geen toename van borstkanker als je de hormonen via plakker of gel toedient. “Wij, Amerikanen, hebben een deel van het verhaal gemist”, schrijft de editorialist van het Amerikaanse medische weekblad JAMA. Dat verhaal werd nu voltooid door het FDA manoeuvre.
