Wespen en bijen "bedachten" onafhankelijk van elkaar hetzelfde nestontwerp

Zowel honingbijen als wespen bouwen nesten die bestaan uit zeshoekige cellen. Ondanks 179 miljoen jaar aparte evolutie kwamen beide insecten tot dezelfde architecturale oplossing omdat die het meest efficiënte gebruik van ruimte en bouwmaterialen biedt.

Zowel honingbijen als een aantal wespensoorten bouwen hun nest op met hexagonale cellen. Dat is de meest efficiënte manier, in functie van ruimte en bouwmaterialen, om een veilig onderkomen op te trekken voor hun jongen en hun voedselvoorraad.

Bij een aantal bijen en wespen zijn koninginnen en/of mannetjes aanzienlijk groter dan pakweg werkers. Voor hen zijn bijgevolg grotere cellen nodig. Bouwkundig ligt het dan niet voor de hand om die grotere en kleinere cellen naadloos op elkaar te laten aansluiten. En hoe groter het verschil, hoe groter uiteraard het architecturale probleem. Bij de kleinste honingbij bijvoorbeeld, de Apis andreniformis, gaat het dan om cellen die 2,7 keer groter zijn dan andere.

En toch lukt het hen. De vraag is alleen: hoe? Om het antwoord te achterhalen analyseerde een team o.l.v. de in insecten gespecialiseerde sociobioloog Michael L. Smith (Auburn University, VS) beelden van de nesten van vijf honingbijensoorten en evenveel wespensoorten. Goed voor een nauwkeurige mathematisch-geometrische studie van in totaal 22.745 bouwcellen.

Hoe vijf soorten wespen en bijen architecturale noodverbanden leggen om een stevig nest te bouwen. (© Michael L. Smith e.a.)

Bleek dat de onderzochte bijen- en wespensoorten twee identieke bouwkundige technieken gebruiken voor de overgang van de kleine naar de grotere cellen, en omgekeerd:

1. Bij een klein verschil in afmetingen: ze bouwen zeshoekige cellen in tussenmaten.

2. Bij een significant verschil: waar de grote en de kleine cellen moeten samenkomen, maken ze een verbinding tussenin met aan elkaar gekoppelde paren van vijf- en zevenhoekige cellen.

De structuur is dus bij zowel bijen als wespen gebaseerd op fundamentele geometrische regels. Maar het is niet dat laatste dat het opmerkelijkst is. Wel dat beiden ze hanteren. Dat wespen en bijen, anders gesteld, ondanks 179 miljoen jaar aparte evolutie dezelfde oplossing hebben ontwikkeld voor een identieke architecturale uitdaging.