In het weekend haalt mijn familie soms ontbijt bij de bakker. Dat gebeurt niet zo heel vaak, en ik weet het altijd pas wanneer ik opsta. Wanneer ik dan de woonkamer binnenwandel en de zak met broodjes op tafel zie liggen, dan voelt het altijd een beetje als Sinterklaas.

De avond voordien, als ik onder de lakens kruip, vraag ik me soms af of de zak er morgen zal liggen of niet. Met die gedachte vallen mijn oogleden toe. Wanneer ik ze dan weer open, bevind ik me in de grootste bakkerij van het land, met honderden soorten koffiekoeken, croissants en donuts.

Ik hoef je vast niet te vertellen dat die bakkerij helaas maar een droom is. Grappig genoeg hoef ik mezelf dat ook niet te vertellen. Droom-ik weet dat het nacht is, dat het morgen weekend zal zijn en dat ik mezelf de bakkerij in gedroomd heb. Lucide dromen heet dat; je bent bewust van het feit dat je droomt. Dat heb ik enkele jaren geleden pas ontdekt, al had ik ze toen al honderden keren gehad. 

De allereerste keer dat ik een lucide droom had is me heel goed bijgebleven. Ik droomde dat ik op de bus zat, om met de klas in de lagere school te gaan zwemmen. Ik zat naast mijn beste vriendin, en plots kwam het besef. Ik zei tegen haar: ‘Dit is al gebeurd. Dit was vandaag.’ Ze gaf me gelijk. ‘Jij bent niet echt,’ zei ik haar. Ze knikte. Ik vond het helemaal niet erg toen, maar ik was wel zeer verwonderd. Ik wist dat zij niet mijn beste vriendin was, dat ze alleen in mijn hoofd bestond. Ik wist zelfs dat ze gebaseerd was op een mengelmoes van alle herinneringen die ik van haar had. Toch voelde ze als een echt persoon, en ik wilde haar zoveel vragen. Dat deed ik ook. Ik vroeg haar: ‘Hoe noem je mensen zoals jij, die alleen in dromen bestaan? Droommens?’ maar dat klonk niet juist. ‘Droombeeld?’ vroeg ik. ‘Ja, dat ben ik. Een droombeeld.’ Toen ik het de volgende ochtend aan mijn moeder vroeg, zei ze dat dat juist was, en ze vroeg me wie me dat verteld had. ‘Mijn droombeeld’, zei ik.

Lucide dromen zijn over het algemeen zeldzaam. Ik heb ze regelmatig. Je zou kunnen zeggen dat ik geluk heb, al bestaat er geen zekerheid over de precieze effecten van lucide dromen op de slaapkwaliteit. Omdat de toestand ergens tussen waken en slapen ligt, is het zelfs nog niet zeker of het wel echt dromen is.

Er was een periode in mijn leven waarin deze dromen zo vaak voorkwamen, dat ik niet beter wist dan er wat mee te experimenteren. 

Ik nam het heft in eigen handen, leerde hoe ik deze nieuwe wereld kon manipuleren. Nachtenlang doolde ik door exotische landschappen, at ik de lekkerste dingen, racete ik door de wolken, zij aan zij met zwaluwen. 

Ik keek de hele dag uit naar het moment waarop mijn hoofd het kussen zou raken, en de anders sombere wereld plotseling overspoeld werd met kleuren. Ik spendeerde mijn hele wakkere bestaan aan het maken van plannen voor de nacht. Stilaan namen mijn dromen mijn leven over. Ik liet het gebeuren.

De dromen waren een ontsnapping. Een ontsnapping aan hoe afschuwelijk ik me overdag voelde. Ik ontsnapte in mijn dromen zoals anderen dat in games doen, of in series, of in drugs.

Intussen heb ik niet meer de behoefte te ontsnappen. Mijn leven is op zichzelf kleurrijk, ook als mijn nachten gewoon zwart zijn. De lucide dromen zijn in frequentie afgenomen, maar niet verdwenen, en ik ben mijn trucs niet verleerd. Door de jaren heb ik een gehele stad opgebouwd, met erin alles wat me lief is. Die stad sluimert dan ergens in mijn bewustzijn, wachtend op zo’n speciale droom. Dan komt ze weer tot leven.

Meer weten over (lucide) dromen? Beluister dan onze podcast met neuroloog Inge Declercq (UZA) en psycholoog Tim Post (Universiteit Twente).