Natuur & Milieu

Een bodem is een ingenieus samenspel van minerale deeltjes, organisch materiaal, water, lucht en een bruisend bodemleven. We duiken samen met Heleen Deroo, bio-ingenieur en bodemonderzoekster aan het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek, de grond in.

De tijgermug, een invasieve soort die ziektes kan overdragen, vormt een groeiend probleem in België. Onderzoekers ontdekten dat inheemse waterroofkevers effectieve jagers zijn op tijgermuglarven. Dit biedt een milieuvriendelijk alternatief voor chemische bestrijdingsmiddelen.

Zand is na water de meestgebruikte grondstof ter wereld. Het is zo banaal en overvloedig aanwezig dat we er weinig bij stilstaan, maar zandwinning is met vijftig miljard ton per jaar de grootste exploitatie ter wereld.

Terwijl de dodo het toonbeeld was van tamheid, blonk de nauw verwante en eveneens uitgestorven solitaire uit in agressiviteit. Nederlandse onderzoekers vermoedden dat een stijgende zeespiegel aan de basis van dat verschil lag.

Koolmezen zijn slimme vogels. Ze observeren hun omgeving en elkaar, en ontdekken zo vlot de kortste wegen naar voedsel. Wanneer mezen verhuizen, zijn ze nog gevoeliger om nuttige trucjes van hun nieuwe buren op te pikken.

De CO₂-uitstoot door verbranding van fossiele brandstoffen bereikte in 2024 met 37,4 miljard ton of een stijging van 0,8% t.o.v. 2023, een nieuw record. Tevens blijkt de oceaan, normaliter goed voor de opname van een kwart van die uitstoot, dit jaar die rol minder goed te hebben vervuld. 

De bacterie Clostridium botulinum maakt het dodelijkste gif dat we kennen: botuline. Verrassend genoeg redt het ook mensenlevens én gebruikt de schoonheidsindustrie het om rimpels te verbergen.

Olifanten zijn meesters in het gebruiken van gereedschap. En ze kunnen elkaar daarbij dwarsbomen.

Hoe gaat het met de huismus? Welke nieuwe vlindersoorten duiken op nu het klimaat verandert? En welke gaan achteruit? Onmogelijk daar iets over te zeggen zonder de tienduizenden Vlamingen die allerlei planten en dieren die ze zien, melden, zegt Wouter Vanreusel van Natuurpunt.

Sinds ik enkele jaren geleden de populaire app O­bsIdentify op mijn smartphone heb gedownload, duren onze familiewandelingen minstens twee keer zo lang. 

Dat de natuur waardevol is voor de mens, is al sinds enkele decennia duidelijk. Maar hoe zit die relatie tussen menselijk welzijn en natuur nu juist in elkaar? Je hoort het van drie experts op de Dag van de Wetenschap in de zoo van Antwerpen.

Michèle en Frank zijn twee gedreven burgerwetenschappers die zich het afgelopen jaar hebben ondergedompeld in de fascinerende wereld van de houtanatomie. Luiza Mitrache van het AfricaMuseum sprak hen over de uitdagingen en ontdekkingen van hun werk: ‘De eerste keer dat we de microscopische beelden zagen, was echt een wow-moment!’

Vooral stikstof, en pas in tweede instantie de klimaatverandering, is de belangrijkste oorzaak van de verschuiving in verspreiding van veel plantensoorten. Dat toonden Pieter Sanczuk (UGent) en zijn collega’s met de databank van vegetatie-opnames forestREplot.

Wetenschapsjournalist Liesbeth Gijsel deed tien jaar geleden voor het eerst mee met een burgerwetenschapsproject. Inmiddels ziet ze citizen science als een kans om iets te ondernemen. Want meten is weten, en kennis kan leiden tot verandering.

Plankton dat afhankelijk is van zonlicht om te overleven, kan zich zonder ledematen of aandrijving naar het oceaanoppervlak bewegen. De microscopisch kleine organismen hebben wel een geheim wapen: ze kunnen zichzelf oppompen als een ballon.

Mannetjesmuizen die een pak rammel dreigen te krijgen van een ander mannetje, gebruiken een vrouwtje om de aandacht van het agressieve mannetje af te leiden en zo een nakend conflict te vermijden.

Als de kasseien op onze wielerheuvels konden praten, dan zouden ze niet alleen vertellen over heldendaden van Tom Boonen of Lotte Kopecky. Ze nemen ons ook mee miljoenen jaren terug in de tijd. Geoloog Jasper Verhaegen vertelt in deze aflevering over de geschiedenis van onze grond.