Droogte en opwarming hebben ook een invloed op onze landbouwgewassen en naaldbossen. Je leest er meer over in de nieuwe Eos.
Geef mij maar een plastic kerstboom, was lang mijn devies. Geen gedoe in overdrukke tuincentra, geklungel met exemplaren die net niet in de autokoffer kunnen of een huis vol naalden achteraf. En volgend jaar halen we hem gewoon weer uit de doos. Intussen is ook plastic not done wegens te vervuilend. Al kent de vraag welke van de twee nu het vriendelijkst is voor het milieu geen ongenuanceerd antwoord.
De kerstbomen die je in het tuincentrum of de supermarkt koopt, zijn meestal fijnsparren of Servische sparren uit productiebossen in de Ardennen, Duitsland, Denemarken of Oost-Europa. De naaldbomen doen het niet zo goed. Tot een hoogte van 1.000 meter hebben ze last van een opwarmend klimaat en droogte. Verzwakte exemplaren vormen een makkelijker slachtoffer voor de letterzetter – een inheemse kever – en ook voor schimmels.
Vroeger werden fijnsparren en dennen ook in Vlaanderen aangeplant. Eos trok naar de naaldbossen van het Waasland, waar de ravage vrij groot is. Wie al eens langs de snelweg van Antwerpen naar Gent rijdt ziet de kale stammen met eigen ogen. In deze kleine percelen slaat de klimaatverandering het eerst toe. Sommige bomen zijn aan een langgerekt sterfproces bezig. Dat kan decennia aanslepen, tenzij de kever er korte metten mee maakt.
De klassieke veredeling vergt niet alleen de nodige wetenschappelijke kennis, maar ook jaren van zaaigoed selecteren, proefvelden aanleggen, simuleren en oogsten
Droogte en opwarming hebben ook een invloed op onze landbouwgewassen. Wetenschappers zoeken samen met boeren naar droogteresistente planten die onze voedselvoorziening robuuster moet maken. In de nieuwe Eos lees je hoe er geëxperimenteerd wordt met soja, kikkererwten en quinoa, maar evengoed met betere voedingsgewassen voor koeien.
Het is voorlopig nog kleinschalig, en het is een werk van lange adem. De klassieke veredeling vergt niet alleen de nodige wetenschappelijke kennis, maar ook jaren van zaaigoed selecteren, proefvelden aanleggen, simuleren en oogsten. Terwijl het nog onzeker is wat de toekomst brengt: een mild mediterraan klimaat, of eerder een periode van extreme weersomstandigheden.
Tijdens de samenstelling van het nieuwe nummer was ik toevallig De plantenjager uit Leningrad aan het lezen, de pas verschenen historische roman van Louise Fresco. Die handelt over de Russische plantkundige Nicolai Vavilov, die in de eerste helft van de vorige eeuw de wereld rondreisde. Hij zocht naar wilde varianten van tarwe en rogge om te kruisen tot gewassen die de strenge winters en hete zomers in Rusland konden trotseren.
De tragische Vavilov – lees de roman – was een man die rotsvast geloofde dat wetenschap, in dit geval die van Darwin en Mendel, de hongersnood uit de wereld kon helpen. We zijn een aantal genetische revoluties verder, maar zijn (onderzoeks)vragen en motieven blijven vandaag even relevant. Net als het vertrouwen in wetenschap.
De nieuwe Eos ligt vanaf donderdag in de winkel en is te koop in onze online tijdschriftenwinkel.
