droogte

Al jaren wordt ingezet op het veredelen van meer droogtetolerante gewassen, en dat moeten we blijven doen, maar we kunnen ook beter voor onze bodem zorgen door te mulchen.

Tot twee millimeter per jaar. Aan dat tempo veert Zuid-Afrika op. Maar dat is geen gevolg van trage geologische processen. Het is een resultaat van klimaatverandering. Een team van de Universiteit van Bonn toonde aan dat droogte, zoals de extreme Day Zero-droogte in Kaapstad, een trigger is voor de opheffing van het aardoppervlak.

Het noordelijk halfrond verdroogt in sneltempo. Het toenemend verlies aan water op het land heeft er vier ‘mega-verdrogingsregio’s’ doen ontstaan. Overmatig gebruik van grondwater speelt hierbij een grotere rol dan gedacht.

De voorbije eeuw had de groei van tropische bomen te lijden van droogtes, maar ze herstelden wel snel, vonden Pieter Zuidema en zijn collega’s van over heel de wereld. De onderzoekers gebruikten meer dan 20.000 jaarringreeksen uit 36 landen. Ze berekenden dat tropische bomen gemiddeld 2,5 procent minder groeien dan normaal tijdens droge jaren.

In het Zoniënwoud bevindt zich een reservaat waar bomen sinds 1983 in alle rust oud en dik mogen worden. Elke boom die omvalt, elk dier dat sterft, blijft liggen. Dat is bijzonder, want eeuwenlang haalden mensen alles van vlees en hout uit het bos. We gingen praten met de oudste en dikste boom in het reservaat. Samen blikken we terug op veertig jaar Belgische bosgeschiedenis.

Drie kwart van de Vlaamse natte natuur is de voorbije halve eeuw door de intensivering van de landbouw en verstedelijking verloren gegaan. De toenemende droogte door klimaatverandering zet de rest onder druk. Mogelijkheden tot gedeeltelijk herstel zijn er, maar die zijn dan weer nefast voor de landbouw.

Deze lente vielen er in Vlaanderen vreemde vogels op te merken. Het gaat om zwarte ibissen en steltkluten, allebei soorten die zich normaal gezien ophouden in natte gebieden in het zuiden van Europa. Door de extreme droogte in Spanje en Italië trokken ze noodgedwongen noordwaarts.

In de zomer van vorig jaar kampte Europa met een van de ergste droogtes sinds de metingen. Dit jaar zit er niet veel beterschap in.

Nu het vaker lang droog is, moeten we planten telen die tegen een stootje kunnen. Boeren zaaien daarom de granen, maïs of aardappelen die het best presteerden de voorbije, vaak droge, jaren. Er zijn ook nieuwe teelten die hun intrede doen in Vlaanderen: quinoa en kikkererwt bijvoorbeeld. Kunnen de Vlaamse boeren zomaar van het ene jaar op het andere overschakelen op zo’n nieuwe teelt?