Natuur & Milieu

Al jaren wordt ingezet op het veredelen van meer droogtetolerante gewassen, en dat moeten we blijven doen, maar we kunnen ook beter voor onze bodem zorgen door te mulchen.

De strooisellaag, de laag op de bosbodem die bestaat uit afgevallen bladeren, takken, rottend hout en soms zelfs dode dieren, herbergt een enorme soortenrijkdom. We gingen op bodemsafari met ecoloog Pallieter De Smedt. ‘Boven de grond zie je geen vijf vlinders per vierkante meter, maar tussen het strooisel van bladeren en takken leven honderden dieren.’

Door klimaatverandering, luchtvervuiling, ziekten en plagen worden bossen steeds kwetsbaarder. Tegelijk vormen ze een van de krachtigste bondgenoten in de strijd tegen diezelfde problemen. In het Aelmoeseneiebos onderzoeken wetenschappers hoe bossen reageren op die complexe uitdagingen.

Vijfenzestig jaar geleden ging een jonge vrouw chimpansees bestuderen in het Gombe Stream National Park in Tanganyika. Nauwelijks enkele maanden later ontdekte ze dat de mensapen werktuigen maken en gebruiken. Het was een mijlpaal, die Jane Goodall wereldberoemd maakte. Hoe moeten we het belang van haar werk vandaag inschatten?

Onze bomen hebben het lastig. Hitte, droogte, ziektes en stormen eisen hun tol. Hoe maken we onze bossen bestand tegen de klimaatverstoring? Eos-redacteur Ilse Boeren nodigde collega Liesbeth Gijsel uit in het Zoniënwoud voor een gesprek over de toekomst van onze bomen.

Als ik op het internet zoek naar ‘garnaal’, dan krijg ik geen biologieles, maar een eindeloos buffet aan recepten. Het lijkt wel alsof de natuurlijke habitat van de grijze garnaal (Crangon crangon) niet de Noordzee is, maar een uitgeholde tomaat. 

Biopiraterij rooft kennis en genetisch materiaal van inheemse gemeenschappen, terwijl wij – meestal onbewust – profiteren.

In ZOO Planckendael zijn twee rode panda’s geboren: een mooi moment om stil te staan bij de situatie van hun soortgenoten in de natuur. Want hoewel zo’n geboortes hoopgevend zijn voor het voortbestaan van de diersoort, blijft de rode panda in zijn natuurlijke leefgebied sterk bedreigd.

Bomen maken onze steden leefbaar: ze koelen, zuiveren de lucht en brengen rust. Maar achter elke aanplant en kap schuilen lastige keuzes.

Groene daken maken steden koeler en groener, en vangen regenwater op. Om ook nog de biodiversiteit echt te boosten, moet een groendak meer zijn dan een dun laagje sedum.

Sojaplanten die droogte of insectenvraat overleven, onthouden hoe ze met deze bedreigingen om moeten gaan. Zo kunnen ze adequaat reageren als die stresssituaties zich later opnieuw voordoen. Die beschermingsreactie geven ze ook door aan de volgende generatie, en dat zonder dat hun DNA verandert.

De mol is niet bepaald populair bij tuineigenaars. Hij maakt hoopjes, en dus moet hij dood. Als je wat dieper graaft in het leven van dit raadselachtige diertje, ontdek je nochtans veel bijzondere dingen.

Het versteende brein van een prehistorische geleedpotige die in zee leefde, heeft veel weg van de hersenen van moderne spinnen.

Ze gebruiken zelfgemaakt gereedschap voor huidverzorging, leven in matriarchale samenlevingen met eigen dialecten en bieden mensen mysterieuze geschenken aan. Orka’s blijken nog fascinerender dan we dachten.

De gedragsbiologie is een term rijker. Scrumping: de gewoonte van primaten om zich te voeden met overrijp fruit dat uit de boom viel. Dit voedingspatroon ligt aan de basis van een hogere tolerantie voor alcohol en speelt mogelijk een rol bij het versterken van sociale cohesie, ook bij de vroege mens.

Tot twee millimeter per jaar. Aan dat tempo veert Zuid-Afrika op. Maar dat is geen gevolg van trage geologische processen. Het is een resultaat van klimaatverandering. Een team van de Universiteit van Bonn toonde aan dat droogte, zoals de extreme Day Zero-droogte in Kaapstad, een trigger is voor de opheffing van het aardoppervlak.

Het versteende brein van een prehistorische geleedpotige die in zee leefde, heeft veel weg van de hersenen van moderne spinnen.

Het noordelijk halfrond verdroogt in sneltempo. Het toenemend verlies aan water op het land heeft er vier ‘mega-verdrogingsregio’s’ doen ontstaan. Overmatig gebruik van grondwater speelt hierbij een grotere rol dan gedacht.