Natuur & Milieu

Op het wetenschapsfestival ZEEKERWETEN sprak Ilse Boeren met oceanograaf Ruth Plets, marien geoloog Hans Pirlet en marien bioloog Jan Mees over de Noordzee.

Als we de grootte van het stikstofprobleem willen inschatten en oplossingen bieden, dan hebben we betrouwbare cijfers nodig. Metingen in stallen zijn daarvoor essentieel. Voor melkkoeien is dat geen sinecure.

Hoe snel beweegt een vinvis zijn vinnen en fladdert een vlinder met zijn vleugels? Deens onderzoek vond een universele formule die de ‘flapperfrequentie’ beschrijft – en daarvoor zijn geen moeilijke berekeningen nodig.

Als je zalf op je huid smeert, roept dit niet meteen de gedachte aan ruwe aardolie op. Toch kunnen handcrèmes en andere cosmeticaproducten tot 99% ingrediënten van ‘minerale oorsprong’ bevatten. Het is tijd voor plantaardige alternatieven.

Afrikaanse olifanten gebruiken een roep die uniek is voor de ontvanger, vergelijkbaar met een naam.

Stad Gent streeft ernaar om in 2030 klimaatrobuust en in 2050 volledig klimaatneutraal te zijn. Bomen planten speelt daarbij een grote rol. Studenten journalistiek van de Arteveldehogeschool Gent brachten die vergroening in kaart: welke bomen komen op welke plek, en met welke functie?

De staart van een walvis is als een vingerafdruk, uniek voor elk individu. Dankzij AI-herkenningssoftware weten walvisonderzoekers meteen welke walvis voor hun boot zwemt. Een grootschalig onderzoek toont aan dat bultrugwalvissen de voorbije tien jaar achteruitboerden.

Ooit al last gehad van pulserende ogen met alle kleuren van de regenboog? Of opgestaan met een extra paar benen? Die kans is natuurlijk klein, maar voor dieren die slachtoffer zijn van parasitaire wormen genaamd ‘trematoden’ is dat dagelijkse kost.

Het lijkt een leuk idee om je kat te vernoemen naar Hermeliens kat uit Harry Potter: Crookshanks. Maar als je het internet mag geloven, is die naam te ingewikkeld en kan het arme beestje zijn eigen naam dan niet verstaan. Hoe zit dat? PhD-onderzoeker en kattenexpert Morgane Van Belle (UGent) legt het uit.

Ralph van Zwieten, doctoraatsonderzoeker aan Wageningen University & Research, ontwikkelde samen met de universiteit van Leiden een insectenlijm die kan dienen als duurzaam alternatief voor de pesticiden waar de landbouw nu gebruik van maakt.

Dat het tijdperk van de dinosauriërs eindigde door een meteorietinslag, is intussen genoegzaam bekend. Maar wat was de concrete doodsoorzaak van deze laatste massale uitstervingsgolf? Cem Berk Senel (Koninklijke Sterrenwacht en VUB) blies een oude hypothese nieuw leven in door nieuwe geologische data te combineren met simulaties van de inslag met een paleoklimaatmodel. Fijnstof dat bij de inslag vrijkwam zou jarenlang zonlicht hebben geblokkeerd en zo een ‘inslagwinter’ hebben veroorzaakt.

Bioloog Kevin Van Sundert ziet graag het grote geheel, en onderzoekt klimaateffecten op vegetatie, afhankelijk van de voedingsstoffen in de bodem. Met zijn openbaar toegankelijke databank van gegevens uit experimenten die de klimaatverandering nabootsen, wil hij onderzoek de wind in de zeilen geven. ‘Deze verzameling van data vermijdt dat wetenschappers telkens van nul moeten beginnen.’

Katachtigen met sabeltanden lijken meer op onze huiskatten dan gedacht. Dat blijkt uit Luiks onderzoek dat de evolutionaire geschiedenis van de sabeltand in kaart bracht.

Koekoekmoeders kunnen ongestoord hun ei in het nest van een pleeggezin leggen omdat ze lijken op een roofvogel. De vermomming verliest haar kracht wanneer er te veel soortgelijkende koekoekmoeders in de buurt vliegen.

Tijdens het Plioceen, zo’n drie miljoen jaar geleden, was de aarde gemiddeld drie graden warmer dan in de pre-industriële periode. Even warm dus als de meest waarschijnlijke opwarmingsscenario’s voorspellen voor 2100. Fossiele schelpen uit de Noordzee tonen aan dat de zomers 4,3 graden warmer waren, en de winters ‘maar’ 2,5 graden.

Cyanobacteriën: ze begonnen de grootste revolutie in onze natuurlijke geschiedenis. Maar tegenwoordig zien we ze vaak alleen als zomerpretbederver.