mens en samenleving

De beelden van grondslapers en overvolle cellen gingen de voorbije weken viraal. De reflex is bekend: 'Er zijn te weinig plaatsen, we moeten bijbouwen.' Maar wie dagelijks in gevangenissen werkt of onderzoek doet, ziet dat de crisis veel dieper gaat dan een logistiek tekort.

Nooit eerder in de geschiedenis waren we zo verbonden met elkaar als nu. Dat zou ons opener moeten maken voor andere meningen, zou je denken. Maar wat als het net andersom werkt? Oostenrijkse onderzoekers vonden een opvallende paradox.

Onze persoonlijkheid is in de afgelopen zeventig jaar behoorlijk veranderd, betoogt klinisch psycholoog Jan Derksen. We zijn extraverter en narcistischer geworden. En dat is slecht nieuws voor onszelf, maar ook voor de wereld om ons heen.

Hoe kan ‘mensverbeterende’ technologie op een ethische manier haar weg vinden naar onze samenleving? Voorlopig loopt het maatschappelijk debat daarover achter op de razendsnelle technologische ontwikkelingen.

Welke lessen kunnen we trekken uit de pandemie die de wereld al bijna twee jaar in een wurggreep houdt? Samen met een transdisciplinair team formuleert epidemioloog Anne-Mieke Vandamme daar een antwoord op. ‘We kijken veel verder dan de lichamelijke gezondheid van de bevolking.’

Het draagvlak bij de bevolking voor de coronamaatregelen ebt weg. Een bredere invulling van wat we onder volksgezondheid verstaan, kan het tij doen keren. Want als we niet alleen de fysieke maar ook de sociale en mentale aspecten van onze gezondheid meenemen in het huidige afwegingskader, voeren we een eerlijker debat waarin meer mensen zich gehoord voelen.

In het begin van de pandemie hoorden we de rooskleurige voorspelling dat we de solidariteit en liefde zouden terugvinden, met een babyboom tot gevolg. Nu blijkt dat er eerder minder dan meer baby's worden geboren. Hoe komt dat?

Diversiteit maakt veel mensen gelukkiger: we kunnen openlijk onszelf zijn. Tegelijk is al die diversiteit verwarrend, en voor sommigen ook beangstigend. De vraag van één miljoen: hoe neem je de angst en onzekerheid serieus zonder de maatschappij te verscheuren?

Of je nu introvert of extravert bent, net zoals iedereen ben je een sociaal wezen. Het groepsleven biedt evolutionair gezien dan ook veel voordelen, net zoals seks. Toch is seks niet alleen goed voor het doorgeven van je genen, maar heb je er als individu ook profijt van.