Natuurwetenschappen

Filosoof Sylvia Wenmackers kijkt naar haar takenlijst voor de komende week en zucht. Hoe komt ze als filosoof toch aan al dat werk, terwijl haar vakgebied al zo vaak is doodverklaard? 

Gelukkige palindroomdag! De datum van vandaag (12/02/2021) is een palindroomgetal, ook wel een Sjeherazadegetal genoemd naar de Perzische vertelster van de verhalen uit 1001 Nachten. Op deze 'palindroomdag' praten wiskundebloggers Rudi Penne en Paul Levrie je bij over die bijzondere getallen.

De Britse wiskundige Ada Lovelace (1815-1852) plantte het eerste zaadje van zowat alle digitale toepassingen die we vandaag zo cool vinden. Geen wonder dus dat ze de wetenschapsheldin is van wiskundige Ann Dooms (VUB). In onze podcast praat Ann over Ada, maar ook over haar eigen onderzoek en dat van andere topwiskundigen Pattie Maes, pionier op vlak van kunstmatige intelligentie, en Ingrid Daubechies, de moeder van de JPEG 2000.

Bacteriën zijn kleine maar complexe organismen. Ze kunnen zoveel meer dan aanvankelijk gedacht. Eén van hun vele mogelijkheden is het aangaan van interacties met planten. Hoe gaan deze twee totaal verschillende levensvormen met elkaar om en hoe kunnen ze ons helpen in onze zoektocht naar een meer duurzame landbouw?

Naar het theater of de cinema gaan is voorlopig niet toegestaan. Maar hoe gaan we het best zitten als het weer mag? Wiskundige Rudi Penne vindt inspiratie bij sangaku's, Japanse meetkundige puzzels, om efficiënt afstand te houden.

Martinus ‘Tini’ Veltman verenigde samen met zijn promovendus Gerard ’t Hooft de elektromagnetische kracht met de zwakke kernkracht, twee van de vier fundamentele natuurkrachten. Het leverde het duo in 1999 de Nobelprijs op. Veltman is op op 89-jarige leeftijd overleden.

De opstart van de Large Hadron Collider (LHC) op 10 september markeert het begin van een nieuwe periode in de natuurkunde van het allerkleinste. Deeltjesfysici gaan in het onbetreden energiegebied van de teraelektronvolts op zoek naar antwoorden op fundamentele vragen. Het gevierde ‘standaardmodel’ staat voor zijn lakmoestest. De Nederlandse Nobellaureaat Martinus Veltman is een van die briljante geesten die de meest succesvolle theorie uit de natuurkunde hebben opgebouwd.

De wetenschap mag dan ontstaan zijn uit gezond verstand, ze is niet zonder meer het verlengstuk ervan.

In het jaar 2000 werd aangekondigd dat het volledige humane DNA bepaald was. Maar was dat wel zo? De nieuwste biotechnologie en bioinformatica technieken zetten twintig jaar later de gebrekken van het meest ambitieuze project in de biologie recht.

Het was natuurlijk een klotejaar, maar de wetenschap deed wetenschapswatcher Hetty Helsmoortel ook vaak glimlachen. En dus presenteert ze je met veel plezier: het jaar in wetenschappelijke faits divers.

Tijdens deze epidemie gaat veel desinformatie viraal, maar net zo goed worden er uit correcte aannames onjuiste conclusies getrokken. Wetenschapsfilosoof Sylvia Wenmackers vond acht denkfouten over covid-19 die te maken hebben met kansrekening. 

We mogen dan misschien voorlopig even niet op restaurant, maar wij presenteren u een wiskundige menukaart om duimen en vingers bij af te likken!

Wiskunde en fysica zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Maar wiskunde speelt in veel meer domeinen een belangrijke rol, merkt blogger Hannelore Prinsen op: 'Net zoals met mensen die verliefd zijn, zie ik het gezicht van de wiskunde overal verschijnen'.

Om de zoveel dagen ‘een ziekenhuis erbij’ is véél minder dramatisch dan ‘een verdubbeling van het aantal opnames’. Ook wiskundige Dirk Huylebrouck legt het risico van exponentiële groei nog eens uit.

In 2025 leveren de resterende Belgische kernreactors hun laatste elektriciteit. Dat was tenminste de bedoeling. Om zeker te zijn van elektriciteitsbevoorrading, besloot de regering onlangs om de twee jongste kernreactors - Doel 4 en Tihange 3 - tien jaar langer in gebruik houden. Oudere reactors zullen tot nader order wel worden afgebroken. Maar hoe doe je dat, een kerncentrale ontmantelen?

Hoe een volstrekt banaal getal eerst de aandacht trok van fans van sciencefiction en fantasy ... en toen ook van de wiskundigen. 

De Brit Roger Penrose, de Duitser Reinhard Genzel en de Amerikaanse Andrea Ghez mogen zich voortaan winnaars van de Nobelprijs voor Natuurkunde noemen. De Koninklijke Zweedse Academie voor Wetenschappen bekroonde het drietal dinsdagmiddag voor hun baanbrekende bijdragen aan het onderzoek naar zwarte gaten.