Gezondheid

Al decennialang onderzoeken wetenschappers welke impact de Zwarte Dood heeft gehad op de huidige genetische variatie in Europa. In oktober 2022 kregen we hierop eindelijk antwoorden dankzij DNA-onderzoek op oude menselijke resten van voor en na de pestepidemie. Het is voor genetisch genealoog Maarten Larmuseau (KU Leuven en UAntwerpen) hét antwoord van 2022.

Onderzoekers laten zien dat we uit de oogbewegingen op kunnen maken wat voor beslissingen we vervolgens gaan nemen.

Belgische wetenschappers onderzochten of straling van onder meer wifi en mobiele telefoons echt klachten als hoofdpijn en slapeloosheid kunnen veroorzaken. Net als in eerdere studies konden ook zij geen enkel aantoonbaar verband vinden.

Antibiotica dienen eenvoudig gezegd om bacteriën te doden. De medicijnen zijn tegelijk ook (minstens voor een deel) door bacteriën of schimmels gemaakt. Hoe doen ze dat? En hoe ontdekken onderzoekers bacteriën die interessante stoffen voor nieuwe geneesmiddelen produceren? Microbioloog Joleen Masschelein van het VIB en de KU Leuven legt het uit in deze aflevering.

Op en in ons lichaam krioelt het van de bacteriën. Ze veroorzaken of voorkomen ziektes, beïnvloeden ons brein en sturen zelfs ons gedrag. Een gesprek met Jeroen Raes over diagnosekits, darmflorapillen en databanken met persoonlijke bacteriën.

Onderzoekers hebben een nieuwe vorm van niet-hormonale anticonceptie ontwikkeld. De gel voorkomt dat spermacellen het baarmoederslijmvlies binnendringen.

Op de Dag van de Wetenschap hield onze lezingenreeks Grijze Cellen halt in het Gents Universiteitsmuseum (GUM). Eos-redacteur Ilse Boeren sprak er met microbioloog Jeroen Raes (KU Leuven) en biotechnoloog Marjan De Mey (UGent) over de wondere wereld van de micro-organismen.

Om te vermageren moet je minder calorieën opnemen dan je verbruikt. Je kan je caloriebehoefte, die steunt op onder meer je lengte, gewicht en levensstijl, berekenen via verschillende mobiele applicaties. Die zouden helpen om af te vallen. Is dat zo?

Immuuntherapie is een revolutionaire behandeling tegen kanker. Helaas werkt de therapie niet bij alle kankerpatiënten. Onderzoeker Laurien Van Dyck onderzocht hoe we beter kunnen voorspellen wie er wel baat bij heeft én hoe we op termijn meer patiënten kunnen behandelen met deze therapie.

In Europa sterven jaarlijks meer dan 35.000 mensen aan infecties met bacteriën die niet meer reageren op antibiotica, omdat ze er bestand tegen geworden zijn (antibioticaresistentie). Het aantal blijft jaar na jaar toenemen. De impact van antibioticaresistentie is vergelijkbaar met die van griep, hiv en tuberculose samen.

Met mRNA-technologie maakte een Amerikaanse groep onderzoekers een griepvaccin dat beschermt tegen alle twintig influenzavirusstammen. De onderzoekers bewezen de werkzaamheid al bij muizen en fretten. Hiermee komt een universeel griepvaccin in zicht.

Iedereen heeft weleens koude vingers of tenen. Maar bij sommigen neemt dat wel heel extreme vormen aan. Blootgesteld aan koude of extreme stress trekt alle kleur weg uit hun lichaamsuiteinden. Het fenomeen is meestal onschuldig, maar kan ook wijzen op een onderliggende aandoening.

Onderzoekers hebben het moleculaire mechanisme achter het effect van rook op de longen ontdekt.

Vooral vrouwen hebben last van het eigenaardige fenomeen van Raynaud, waarbij bij koude of extreme stress alle kleur uit hun lichaamsuiteinden trekt. Het fenomeen is meestal onschuldig, maar in sommige gevallen kan het wijzen op een onderliggende aandoening. Eos-redacteur Els Verweire vertelt er alles over aan Liesbeth Gijsel, hoofdredacteur van Eos Psyche&Brein.

Biofysicus Derick Yongabi en zijn collega’s Patrick Wagner en Marc Fransen (KU Leuven) deden een fascinerende ontdekking. Kleine genetische en fysiologische verschillen zorgen ervoor dat cellen in oplossing op een verschillend moment beginnen te bewegen. Zij zien een grote toekomst in de diagnostiek van kanker en genetische aandoeningen, en bij medicijnontwikkeling.

Ja, er is aandacht voor diversiteit binnen de universiteit. Maar dat moet verder gaan dan weer een diversiteitsteam dat portretten van vrouwen gaat ophangen. ‘We moeten beseffen dat we denken vanuit een bepaald wereld- en mensbeeld, en dat wetenschap niet altijd neutraal is.’

Een appel is gezond, maar de fructose (vruchtensuiker) die erin zit zou je bloedsuikergehalte doen schommelen. Daardoor zou je nadien meer honger krijgen en meer eten. Fructose als snelle suiker zou de aanmaak van insuline stimuleren, waardoor je eetlust zou toenemen. Klopt dat?