Geschiedenis
Neanderthaler had geen neus aangepast aan de kou
In de ijstijd kon je maar beter over een interne luchtverwarmer beschikken, was lang de gedachte. Maar een heel bijzonder fossiel doet vermoeden dat neanderthalers die niet hadden.
Neanderthalers uit Goyet aten vrouwen en kinderen
Tien jaar geleden bleek al dat botfragmenten van neanderthalers, gevonden in de grotten van het Naamse Goyet, sporen van kannibalisme vertonen. Nieuw onderzoek op de beenderen geeft een beeld wie de slachtoffers precies waren. ‘Ze aten individuen uit een andere groep.’
Het Congopanorama opnieuw tentoongesteld: ‘Dit was pure propaganda’
Voor het eerst in negentig jaar kan het publiek het Congopanorama van de Wereldtentoonstelling van 1913 opnieuw bekijken. Niet het originele schilderij, dat opgeslagen ligt in een depot van het War Heritage Institute, maar een replica op kleiner formaat. Een tentoonstelling in het AfricaMuseum ontmaskert dit indrukwekkend staaltje van koloniale propaganda. Historicus en medecurator Maarten Couttenier geeft meer uitleg.
Honden volgden het voetspoor van de mens: ‘Ons migratieverhaal komt sterk overeen’
Honden en mensen delen een lange geschiedenis. Dat is terug te vinden in migratiestromen van de afgelopen tienduizend jaar. Fossiel DNA van honden laat zien hoe hun verspreiding samenvalt met die van de mens in Europa en Azië.
‘Google Maps’ van Romeinse Rijk gelanceerd, inclusief 100.000 kilometer aan tot nu toe onbekende wegen
Nieuwe bevindingen vergroten de lengte van het wegennet van het Romeinse Rijk met meer dan 100.000 kilometer.
De eerste koningin van België bewaarde haar intiemste herinneringen in een juwelenkistje
Louise-Marie d’Orléans, de eerste koningin van België (1812 – 1850), vond fonkelende diamanten niet veel interessanter dan gebroken glas. Wel hield zij van juwelen waarin een klein portret, een haarlok of een geheime boodschap werd bewaard. Dit zijn sentimentele juwelen: ze zijn waardeloos als betaalmiddel, maar van onschatbare waarde voor de persoon die ze bezit.
Hoe James Ensor zijn werken antidateerde
Uit onderzoek op Zelfportret met bloemenhoed blijkt dat James Ensor het schilderij antidateerde, mogelijk om zijn status als vernieuwende kunstenaar te benadrukken.
West-Afrikaans DNA in Angelsaksische graven
Een analyse van oud DNA uit vroegmiddeleeuwse Engelse grafsites leverde een verrassend resultaat op. Twee individuen, een man en een jonge vrouw, bleken voorouders te hebben afkomstig uit West-Afrika. De ontdekking laat zien dat menselijke mobiliteit in de vroege middeleeuwen groter was dan gedacht.
Hoe de moderne mens uiteindelijk uit Afrika wist te migreren
Zo’n vijftigduizend jaar geleden verspreidde de moderne mens zich vanuit Afrika over Europa en Azië. Eerdere migraties liepen op niets uit. Waarom lukte het die keer dan wel?
Technologie laat middeleeuwse muziek weerklinken: ‘We kunnen het muzikale erfgoed weer tot leven brengen’
Hoe klonk middeleeuwse muziek? Het is een vraag die musici en musicologen sinds de jaren 1960 onderzoeken. Nu maakt technologie het mogelijk om te weten hoe die muziek klonk op de plekken waarvoor ze werd gecreëerd. Het resultaat hoor je dit jaar op het Antwerpse festival Laus Polyphoniae.
‘Sommige mensen vrezen dat het Nederlands over vijftig jaar niet meer bestaat. Ik niet’
Grote historische gebeurtenissen hebben hun stempel gedrukt op de evolutie van het Nederlands. Maar dat geldt evengoed voor Suske en Wiske en het Nederlandse koor Kinderen voor Kinderen. Taalkundige Miet Ooms beschreef het in Van vogala tot noncha.
De Vikingen achterna
Drie jaar lang verkende archeoloog Greer Jarrett de handelsroutes van de Vikingen in het Hoge Noorden. Met zijn reis toonde hij aan dat de Vikingen zich verder op zee begaven dan gedacht, en dat ze daarbij gebruik maakten van een netwerk van aanmeerplekken verspreid over de Scandinavische kusten.
Historisch DNA onthult eerste bewijs voor pest in middeleeuws Vlaanderen
Wat vertelt DNA over het verleden van een stad? In Sint-Truiden heel wat. Op de Groenmarkt – eeuwenlang de begraafplaats van de Onze-Lieve-Vrouwekerk – onderzochten Leuvense onderzoekers DNA van vierhonderd mensen die er tussen de 8ste en 18de eeuw begraven werden. De studie brengt een tot nu toe onbekende pestuitbraak in de 14de eeuw aan het licht.
Fenicische roots van Carthago quasi afwezig in DNA
Carthago, de aartsvijand van Rome, werd ruim drieduizend jaar geleden gesticht door Fenicische zeelui en handelslieden. Maar het Carthaagse DNA vertelt een ander verhaal.
Hoe Erwin Schrödinger na de Anschluss tijdelijk onderdak vond in Gent
In de winter van 1938 arriveerde een bijzondere wetenschapper in Gent, Erwin Schrödinger. De Oostenrijkse natuurkundige en Nobelprijswinnaar moest zijn thuisland ontvluchten na de Anschluss met nazi-Duitsland, en vond tijdelijk onderdak aan de Gentse universiteit.
Bij de geboorte van Homo sapiens kwamen twee afstammingslijnen samen
Wie waren de directe voorouders van de moderne mens, Homo sapiens? Nieuw genetisch onderzoek maakt de puzzel nog wat complexer.
Sieraden als getuigen: Merovingische kralen vertellen onverwachte verhalen
In de vroege middeleeuwen droegen zelfs gewone mensen in onze contreien heel exotische sieraden. Archeologe Mette Langbroek brengt aan de hand van kralensnoeren de internationale handelsnetwerken in deze weinig bekende periode in onze geschiedenis in kaart.
